Να ξαναγράψει την ιστορία για τις ποινικές ευθύνες της Μικρασιατικής Καταστροφής επιχειρεί ο Αρειος Πάγος ύστερα από 87 ολόκληρα χρόνια, καθώς με χθεσινή απόφαση και με οριακή πλειοψηφία (3-2 ψήφοι) εκτιμά ότι οι καταδικασθέντες το 1922 πολιτικοί και στρατιωτικοί στη «δίκη των έξι» για εσχάτη προδοσία κ.λπ. και εκτελεσθέντες, ήταν αθώοι.
Η πλειοψηφία του Ζ' ποινικού τμήματος του Αρείου Πάγου στηριζόμενη κυρίως σε δηλώσεις, επιστολές και εκτιμήσεις που εξέφρασαν τα επόμενα χρόνια μετά την καταδίκη διάφοροι πολιτικοί και στρατιωτικοί της εποχής εκείνης (Ελ. Βενιζέλος, Θ. Πάγκαλος κ.λπ.) αλλά και σε βιβλία του τότε Αρχηγείου Στρατού, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αν το Εκτακτο Επαναστατικό Δικαστήριο γνώριζε τα στοιχεία αυτά το 1922, δεν θα είχε καταδικάσει τους έξι.
Αντίθετα, η μειοψηφία του Αρείου Πάγου έκρινε ότι οι εκτιμήσεις και προσωπικές απόψεις δεν αποτελούν νέα στοιχεία που μπορούν να ανατρέψουν την καταδικαστική κρίση μετά 87 χρόνια.
Οριακά
Λόγω της οριακής πλειοψηφίας το θέμα παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, που θα ξανακρίνει σχεδόν έναν αιώνα μετά, εάν ήταν ένοχοι ή αθώοι, οι καταδικασθέντες και εκτελεσθέντες πρώην πρωθυπουργοί Π. Πρωτοπαπαδάκης, Δ. Γούναρης και Ν. Στράτος, οι διατελέσαντες υπουργοί Γ. Μπαλτατζής, Ν. Θεοτόκης και ο αρχιστράτηγος Γ. Χατζηανέστης. Την επανάληψη της «δίκης των έξι» και την ανατροπή της καταδίκης τους σε θάνατο ζήτησε ο Μιχ. Πρωτοπαπαδάκης, εγγονός του τότε πρωθυπουργού, υποστηρίζοντας ότι η αθωότητά τους προκύπτει από τις μεταγενέστερες δηλώσεις και συγγράμματα.
Η καταδίκη έγινε για εσχάτη προδοσία που αφορούσε στον κλονισμό του ηθικού του μαχόμενου στην Ιωνία στρατού, τη μεταφορά μεγάλης δύναμης από το Μικρασιατικό μέτωπο που εξασθένισε, την παράδοση αποθηκών με πολεμικό υλικό, αλλά και μεγάλων τμημάτων της στρατιάς.
Η πλειοψηφία αποτελούμενη από τον προαχθέντα πέρσι σε αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου Γ. Μάμαλη και συνταξιοδοτούμενο την προσεχή Τρίτη, καθώς και τους αρεοπαγίτες Ν. Κωνσταντόπουλο, Π. Ρουμπή, θεώρησε ως νέα στοιχεία ικανά να στηρίξουν την αθωότητα των καταδικασθέντων, μία επιστολή που έστειλε το 1929 ο τότε πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος στον τότε αρχηγό του Λαϊκού Κόμματος (αξιωματικής αντιπολίτευσης) Π. Τσαλδάρη.
Επιστολή
Στην επιστολή ανέφερε ότι «ουδείς των πολιτικών αρχηγών της δημοκρατικής παρατάξεως θεωρεί ότι οι ηγέται της πολιτικής, ήτις ηκολουθήθη μετά το 1920, διέπραξαν προδοσίαν κατά της πατρίδος ή ότι εν γνώσει οδήγησαν τον τόπο εις την Μικρασιατικήν καταστροφήν», προσθέτοντας πως πίστευε «ότι θα ήσαν ευτυχείς αν η πολιτική των ωδήγει την Ελλάδα εις εθνικόν θρίαμβον».
Ακόμα η πλειοψηφία του Αρείου Πάγου στηρίχθηκε σε δήλωση του Ελ. Βενιζέλου στη Βουλή ότι «εστερήθηκαν την ζωή των κατά εντελώς άνομον τρόπον», αλλά και του τότε αντιστράτηγου Θ. Πάγκαλου (προέδρου της Ανακριτικής Επιτροπής που παρέπεμψε τους 6) ότι «η Επανάστασις του 1922 υπήρξε Επανάστασις Ιδεολόγων η οποία κατέληξεν εις την σκληράν απόφασιν της θανατικής καταδίκης ίνα χρησιμεύση το αίμα εκείνο προς νέαν αναδημιουργίαν».
Αντίθετα η μειοψηφία των αρεοπαγιτών Ν. Ζαΐρη, Κ. Φράγκου (εισηγητή) υπογραμμίζει ότι οι μεταγενέστερες κατά 7 έως 10 χρόνια δηλώσεις και επιστολές αποτελούν πολιτικές κρίσεις που έγιναν στο πνεύμα κατασίγασης των πολιτικών παθών και συμφιλίωσης του λαού, ενώ δεν προέκυψαν γεγονότα που να αποδυναμώνουν το κατηγορητήριο.
Σχόλια