Το βιολογικό μοντέλο της Κερκίνης. Σερραίοι αγροτοκτηνοτρόφοι και παραγωγοί ξεπερνούν την κρίση της «παραδοσιακής» γεωργίας.

Τι κοινό έχουν η σπιρουλίνα, το βιολογικό τσίπουρο και ο καβουρμάς από βουβάλι; Ολα παράγονται στις Σέρρες, στον δεύτερο μεγαλύτερο κάμπο της χώρας μεταξύ Κερκίνης και Νιγρίτας, και αποτελούν σοβαρά και θαρραλέα δείγματα διεξόδου του πρωτογενούς τομέα από την παρακμή των παραδοσιακών προϊόντων της ελληνικής υπαίθρου.

Η σπιρουλίνα, γνωστή και ως τροφή των αστροναυτών, καλλιεργείται και τυποποιείται στη Νιγρίτα Σερρών, λόγω των ειδικών συνθηκών που προσφέρει η ίδια η φύση: το μεγάλο και ανεξάντλητο γεωθερμικό πεδίο της περιοχής. Στη μορφή που υπάρχει στη χώρα μας, καλλιεργείται μόλις σε δύο μονάδες της Νιγρίτας και πουθενά αλλού στην Ευρώπη. Καλλιέργειες υπάρχουν επίσης στη Χαβάη, στην Καλιφόρνια, σε περιοχές της Αφρικής, αλλά και στην Ταϊλάνδη, όμως είναι ανοιχτού τύπου, παράγοντας γαλαζοπράσινα φύκια. Σύμφωνα με τους παραγωγούς της, η σπιρουλίνα αποτελεί την πλέον πλούσια σε θρεπτικά συστατικά τροφή στον κόσμο, καθώς περιέχει όλες τις βιταμίνες- πλην της C- και ειδικά αυτές του συμπλέγματος Β, καθώς και όλα τα απαραίτητα αμινοξέα και μέταλλα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η σπιρουλίνα διαθέτει 28 φορές περισσότερο σίδηρο από το σπανάκι και 50 φορές περισσότερη καροτίνη από το καρότο!

Η μέχρι στιγμής ελληνική παραγωγή μόλις καλύπτει ένα μέρος της εσωτερικής ζήτησης, όμως η αύξηση και επέκταση της καλλιέργειας ενδέχεται να αυξήσουν τη δυναμική της ελληνικής σπιρουλίνας στην αγορά. Η «μυθολογία» της λέει ότι αποτελούσε τη μυστική διατροφή των αστροναυτών της ΝΑSΑ για δεκαετίες, σε εποχές που ουδείς στη χώρα μας είχε επίγνωση των ευεργετικών ιδιοτήτων της. Ενα άλλο σκέλος της ίδιας ιστορίας τη θέλει να είναι ο πρώτος οργανισμός που υπήρξε στον πλανήτη- αφού πρόκειται για κυανοβακτήριο- και μάλιστα λόγω της ιδιότητάς της να δεσμεύει διοξείδιο του άνθρακα και να παράγει οξυγόνο, οδήγησε στη δημιουργία του ανθρώπου.

Στο ποτήρι
Οχι μακριά από τη Νιγρίτα, στην περιοχή της Βισαλτίας στο «κτήμα τ΄ Αποστόλη» παρασκευάζεται βιολογικό τσίπουρο. Κυκλοφορεί κανονικά στην αγορά, πλην όμως σε μικρές ποσότητες, όσο δηλαδή μπορεί να βγει από τα αμπέλια κάθε κτήματος. Το προϊόν παρασκευάζεται με πρώτη ύλη αρωματικές ποικιλίες (όπως σοβινιόν, σαρντονέ μερλόν, καμπερνέ) και η απόσταξή του γίνεται με παραδοσιακό τρόπο. Ολη η μορφή της τυποποίησής του συμβάλλει στη διατήρηση της παράδοσης, αλλά και στην προφύλαξη από παρενέργειες των φυτοφαρμάκων, τα οποία εμμέσως έχουν μπει για τα καλά στο πιάτο μας.

«Είναι ένα καθαρό προϊόν και εύγευστο. Ετσι κι αλλιώς είναι καθαρό το τσίπουρο από τη φύση του» υπογραμμίζει ο παραγωγός κ. Φλώρος . Οπως σημειώνει, το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι καλλιεργητές του βιολογικού (αλλά και του κανονικού) τσίπουρου είναι ότι παρά το ότι οι ξένοι το καταναλώνουν αφειδώς όταν βρίσκονται στην Ελλάδα, είναι δύσκολο να εξαχθεί στις ξένες αγορές. «Το προϊόν έχει πολύ φόρο και μην ξεχνάτε ότι μέσα στο 2010 η φορολογία του αυξήθηκε δύο φορές από 20%. Το ύψος του είναι μεγαλύτερο από την τιμή του χύμα τσίπουρου που πουλάνε οι αγρότεςκαι αναλογεί σε περίπου 4 με 4,5 ευρώ ανά κιλό. Ενα τσίπουρο με περιεκτικότητα αλκοόλης 45% καταλήγει να είναι ανταγωνίσιμο με το ουίσκι» επισημαίνει.

Στο πιάτο     
Οποιος επισκεφθεί τη λίμνη της Κερκίνης θα διαπιστώσει με έκπληξη την ύπαρξη πολλών κοπαδιών από βουβάλια, η οποία οφείλεται στην εκτροφή τους από παραγωγούς της περιοχής. Μία τέτοια φάρμα, με το όνομα «Μπίλης», ξεκίνησε αρχικά από κρεοπωλείο. «Ξεκινήσαμε πριν από δέκαχρόνια με το κρεοπωλείο, αλλά πριν από πέντε χρόνια εγκαινιάσαμε την εκτροφή και τυποποίηση βουβαλιών, γιατί θέλαμε να δώσουμε ένα νέο προϊόν στην αγορά» σημειώνει η κυρία Ελένη Αβραμίδου. «Το κρέας του βουβαλιού είναι πολύ καλό σε πρωτεΐνες και πολύ θρεπτικό, καθώς είναι άπαχο και, άρα, υγιεινό, και πρέπει να βρίσκεται στο τραπέζι μας. Σαν προϊόν κινείται πολύ καλά και ο κόσμος το αποδέχεται» τονίζει. Γύρω από την Κερκίνη υπάρχουν περί τους οκτώ βουβαλοτρόφους, ενώ κάποιες ακόμη μονάδες συναντώνται και σε άλλες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας.

Σπιρουλίνα, η τροφή του αστροναύτη

Ο παραγωγός κ. Ευ. Κιουρτσάκης (φωτογραφία) από την εταιρεία Ελληνική Βιο-Σπιρουλίνα, μας εξηγεί για τη σπιρουλίνα: «Παράγεται μέσα σε λιμνοδεξαμενές στα θερμά της Νιγρίτας, σε θερμοκήπια και υπό ειδικές συνθήκες. Χρειάζεται ζεστό νερό και διοξείδιο του άνθρακα, που τα διαθέτουμε από το γεωθερμικό πεδίο. Αρα οι δύο παράμετροι για την παραγωγή της βρίσκονται εκεί, ως δώρο της φύσης. Βεβαίωςχρειάζεται και η τεχνογνωσία που διαθέτουμε και οφείλουμε να πούμε ότι είμαστε από τους λίγους στον κόσμο που έχουμεαυτή την πολυτέλεια. Είμαστε οι μοναδικοί στον κόσμο που κάνουμε 100% σπιρουλίνα και η ελληνική είναι η μόνη πιστοποιημένη ως βιολογική στην Ευρώπη» καταλήγει.

Τσίπουρο και με τη «βούλα» του ΙSΟ

Ενας εκ των παραγωγών στο Κτήμα τ΄ Αποστόλη, ο κ. Σ. Φλώρος (φωτογραφία) εξηγεί: « Στην περιοχή το 90% των ανθρώπων ασχολούνται με τα αμπέλια σε αρκετές χιλιάδες στρέμματα. Εμείςτο 2004 αποφασίσαμε να ασχοληθούμε και με τη βιολογική καλλιέργεια.Αρχικάδημιουργήσαμε ένα ωραίο και επισκέψιμο οινοποιείο και ξεκινήσαμε την παραγωγή βιολογικού τσίπουρου. Γρήγοραόμως καταλάβαμε ότι ενώ το τσίπουρο αποτελεί παραδοσιακό προϊόν, δεν υπήρχε καμία έγκριση τύπου για το βιολογικό. Ξεκινήσαμε μια διαδικασία για τη νομοθετική του κάλυψη το 2005 και τελικώςτο 2008 ξεπεράσαμε τα γραφειοκρατικά εμπόδια και γίναμε οι πρώτοι στην αγορά που κυκλοφορήσαμε βιολογικό, πιστοποιημένο τσίπουρο με ΙSΟ» σημειώνει.

Τα μυστικά του (πρώην) βάλτου
Η λίμνη Κερκίνη βρίσκεται 45 χιλιόμετρα βορειοδυτικά των Σερρών και προστατεύεται από τη Συνθήκη Ramsar, αποτελώντας έναν υδροβιότοπο υψηλής σημασίας. Δημιoυργήθηκε τo 1932, στη θέση της λίμνης Μπούτκοβο και μόνιμων ή παροδικών ελών, με τηv κατασκευή φράγματoς και αναχωμάτων στov πoταμό Στρυμόvα. Σκoπός της δημιoυργίας της ήταv η αvάσχεση και συγκράτηση τωv πλημμυρικώv παρoχώv τoυ Στρυμόvα, η συγκράτηση τωv φερτώv υλώv και η άρδευση της πεδιάδας τωv Σερρώv. Ωστόσο, λόγω τωv μεγάλωv πoσoτήτωv φερτώv υλώv από τον ποταμό, η χωρητικότητά της σε vερό μειώθηκε και η κατασκευή νέου, μεγαλύτερου φράγματος κατέστη μονόδρομος. Το τελικώς έργο ολοκληρώθηκε το 1982. Στην Κερκίνη ζουν και αναπαράγονται περί τα 300 είδη σπάνιων πουλιών. Ιδιαίτερο «χρώμα» στην περιοχή δίνουν οι βαρκάρηδες της λίμνης, οι οποίοι χρησιμοποιούν τις λεγόμενες «πλάβες», δηλαδή τις βάρκες με ίσιο πάτο που έχουν τη δυνατότητα να πλεύσουν σε αβαθή νερά. (Στη φωτογραφία: βουβάλια στα νερά και στις όχθες της Κερκίνης) 
ΠΗΓΗ: εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ