Γελαστοί και... γελασμένοι
Στα παλιά χρόνια οι άνθρωποί μας έβγαζαν ωραίες φωτογραφίες...Περνούσε ο φωτογράφος από το χωριό, όπως οι πωλητές Σίγγερ, γανωτήδες, παπλωματάδες, μπακιρτζήδες.
Δοκίμαζαν φορεσιές, άλλοτε ντύνονταν μασκαράδες εκτός εποχής και πόζαραν αγέρωχοι και σοβαροί. Κανείς δεν χαμογελούσε, φαίνεται πως ήθελαν να μοιάζουν σε αγιογραφίες... Το ξέρω από τις αφηγήσεις της μαμάς που είχε πολλές φωτογραφίες από τη 10ετία του '20 και του '30. Εχω μάλιστα την υποψία, παρά το γεγονός ότι ποτέ δεν το ομολόγησε, ότι η τουαλέτα της γιαγιάς σε φωτογράφιση του 1909, ήταν του ατελιέ, που σίγουρα διέθετε βεστιάριο κι όχι δική της... Μια φούστα ταφτά κι ένα πουκάμισο νταντέλα με ψηλό γιακά... Στη φωτογραφία η μανούλα μου 9-10 μηνών φορά στη μέση ένα τεράστιο λαμέ φιόγκο, υποδυόμενη την μπομπονιέρα... «Μα φορούσατε τέτοια λιλιά εκείνο τον καιρό», ρωτούσα κι εκείνη απαντούσε... «Αμέέέέ!!!!» «Επομένως είχατε λεφτά», επέμενα, κι εκείνη συνέχιζε: «Αμέέέ»!
Οι εικονικές αναπαραστάσεις εκείνου του καιρού, για τους βολεμένους, νομίζω ότι εμπεριείχαν το ιδεολόγημα της φυλής και του Γένους... «Είμαστε όλοι άρχοντες» κραύγαζαν, «φαίνεται στη φωτογραφία»! Σπάνια υπήρχε «ρεαλισμός» στις φωτογραφικές απεικονίσεις. Οι φωτογραφίες του καρβουνασβεστά παππού από τη μεριά του πατέρα, για παράδειγμα, ήταν αλλιώς. Γιαγιά με φουστακιά και τσεμπέρι, παππούς με ντρίλι και ριγέ πουκάμισο, με φόντο μια ξερολιθιά... Οι άνθρωποι όμως στην εικόνα το ίδιο σοβαροί, βλοσυροί, όχι απλά μελαγχολικοί ή σκουντούφληδες.
Συγκρίνοντας αυτά τα ...αποτυπώματα, συμπεραίνω ότι το χαμόγελο ως συνθήκη πρέπει να μπήκε στη ζωή μας από το 55 και μετά, από τότε που οι φωτογράφοι καθιέρωσαν χαμόγελο με το στανιό, παρασυρμένοι από τον μεταπολεμικό ύμνο «Καινούρια τώρα ζωή θα ξαναρχίσουμε πάλι...» που έπαιζε διαρκώς στο ραδιόφωνο... Ο φωτογράφος πριν από το «κλικ» έδινε εντολή: «Χαμογελάστε παρακαλώ» κι όλοι πειθαρχούσαν!
Ξεφυλλίζοντας άλμπουμ, αναδιπλώνω την ψυχοδυναμική τάξη της ...φύτρας μου. Στα πρόσωπα βλέπω την ψυχούλα τους και στα ρούχα τους τις σκιές των ιδεών, που μεταφέρθηκαν μέχρις εμάς δια...μεσαζόντων. Ολα μαρκαρισμένα με «αλήθεια», άτολμη αλλά «καθαρή», παρά τις ενοχές των ειδώλων μου για την ταπεινότητα που καθόρισε το βιος τους. Μπροστά από τις εικόνες η μυθολογία-κληρονομιά που μας άφησαν. Βενιζελικοί μέχρι το κόκαλο όλοι, σκληρή ράτσα, θεοσεβούμενοι, που πάλεψαν σαν θεριά για να μορφώσουν τα παιδιά, να μεταπηδήσουν στην ανωτέρα τάξη! Επειτα ήρθε ο πόλεμος, μετά ο εμφύλιος. Από εκείνο τον καιρό έμειναν μόνο φωτογραφίες γάμων. Εμεινε και μία, με σκελετωμένα παιδάκια της Κατοχής στο χωριό, ανάμεσα τους και ο αδερφούλης μας που πέθανε το 44. Από τον εμφύλιο σκότος και τύφλα, ούτε μια φωτογραφία παρακαλώ, λες κι ο φωτογράφος μας είχε πεθάνει όπως κι ο Χατζηδάκειος Ταχυδρόμος.
Κάποτε φτάσαμε μέχρι το ...58 όταν η μαμά έβγαλε φωτογραφία για το εκλογικό της βιβλιάριο. Ύστερα στηθήκαμε όλο καμάρι στα ημερολόγια της 10ετίας του '60! Φωτογραφίες με μαθητούδια, παρελάσεις, φανταράκια, προσκοπάκια, βαφτίσια και αρραβώνες. «Φιγουρίνια» θηλυκά με μαγιό, παλικαράκια σε βεσπάκια, παρεάκια σε ταβερνεία. Υλικό τους τσιτάκι και ταφτάς, πειραϊκή πατραϊκή, σχέδιό τους φουρό, ταγιέρ, κουστούμια, ρεντιγκότες.
Αποτυπωμένη μια «τάξη» σε αγορές και γειτονιές, που μοιάζει ανέμελη κι ας μην ήταν! Γελαστή, αλλά γελασμένη! Αυτή η πόζα παρεδόθη στη Χούντα και μετά στη μεταπολίτευση. Τότε ήταν που όλοι λίγο πολύ αποκτήσαμε μια Kodak και παριστάναμε τους φωτογράφους. Ετσι για κείνο τον καιρό δεν υπάρχει πιά φωτογραφία από χέρι «ειδικού» που να αποδεικνύει... σαφή ανθρωπολογία!
Από Kodak και Lupitel έχω πολλές φωτογραφίες... Δεν τις σκαλίζω, δεν θέλω να αντικρύσω ... «αναπαραστάσεις» της γενιάς μου με τα χιλιάδες κλικ σε δεκάδες ρόλους... Πατριώτη, σοσιαλιστή, επαναστάτη, φεμινίστριας... Προτιμώ να αφήσω τις εικόνες στην ησυχία τους, σε σκοτεινό θάλαμο να μουλιάζουν στα υγρά τους... Οπως μουλιάζω κι εγώ μέσα στην κρίση, που φωτογραφίζεται πολλαπλώς, ψηφιακώς...
http://www.enet.gr/
Σχόλια