Πιο ελεύθερα... πεθαίνεις!
Συντάκτης:
Αλεξάνδρα Μητσιάλη*
Στη μετανεωτερικότητα ο νεοφιλελευθερισμός ενθρόνισε το υποκείμενο απλώνοντας γύρω από αυτό τα δίχτυα της καταναλωτικής κερδοσκοπίας του, θεοποιώντας την ελεύθερη βούληση, τις ατομικές δυνατότητες και τις υποκειμενικές διαστάσεις της αντίληψης και του βίου.
Το υποκείμενο αναδύθηκε υπερφίαλο και ναρκισσευόμενο από τα βάθη των «αντικειμενικών συνθηκών», «των κοινωνικών δομών» και «του πρωταρχικού, σε τελευταία ανάλυση, ρόλου της οικονομίας», όπου φαινόταν να ζει μέχρι τότε παραμελημένο. Ξεπρόβαλε αυτάρεσκα από το ημίφως της Ιστορίας διεκδικώντας τη θέση που του ανήκε κάτω από τους εκτυφλωτικούς προβολείς της κεντρικής σκηνής.
Ισως η βασιλεία της υποκειμενικότητας μπορούσε να βαυκαλίζεται στο πρόσφορο έδαφος της ευμάρειας του κυρίαρχου ατόμου-καταναλωτή που αρκούσε να θέλει για να μπορεί να αποκτάει τα πάντα· που ακόμα κι αν δεν είχε την υλική δυνατότητα να τ’ αποκτήσει τα έκανε δικά του σε φαντασιακό επίπεδο· που βίωνε την καταναλωτική του ελευθερία ως ελευθερία συνολική· που έριχνε αποπλανητικά μικροαστικά βλέμματα προς τη μεγάλη αστική εξουσία, με την ελπίδα ότι, μικρός έστω αυτός, απλώνοντας τα πλοκάμια της διαπλοκής ώς εκεί που έφτανε το μικροσυμφέρον του, ίσως κάποτε να άγγιζε στην αλαζονική του κορυφή το όνειρο του μεγαλείου.
Ολη εκείνη την περίοδο ο ρόλος της οικονομίας και των ταξικών σχέσεων στην κοινωνία κρυβόταν εύκολα από τη γενική θέα, πίσω από τα μοδάτα σκούρα γυαλιά μιας ψευδαισθητικής πραγματικότητας, και μια άκρατη και άκριτη βουλησιαρχία τροφοδοτούσε κάθε είδους μικρομεγαλισμό και με τη σειρά της τρεφόταν από αυτόν.
Ολη εκείνη την περίοδο η Ιστορία και οι κινητήριες δυνάμεις της είχαν εξαναγκαστεί να ζήσουν ένα ιδεολογικό τέλος κι ένα γραφείο τελετών με σύσσωμο το υπαλληλικό προσωπικό του από δημοσιογράφους, πολιτικούς και βέβαια επιστήμονες, διανοούμενους κάποτε κι εμψυχωτές αλλοτινών αγώνων, είχε σχεδιάσει μια εντυπωσιακή, ομολογουμένως, επικήδεια τελετή.
Σήμερα, στο στερημένο και στερητικό έδαφος μιας πολυπρόσωπης ένδειας, το παντοδύναμο άτομο κατακρημνίζεται με πάταγο και η θεωρία της πραγματικότητας ως «υποκειμενικής κατασκευής» τρίζει επικίνδυνα πάνω στα σαθρά της θεμέλια.
«Οι αγορές» επελαύνουν αχαλίνωτες εκπορθώντας με «αντικειμενική» ορμή και «θεσμική» βεβαιότητα το ένα μετά το άλλο όλα τα οχυρά, αφήνοντας για τα «κυρίαρχα» υποκείμενα την αμηχανία των «πολλαπλών αναγνώσεων» και τις αναστολές της «υποκειμενικής πρόσληψης» της πραγματικότητας και της Ιστορίας.
Τα γαμψά νύχια του γερο-Σκρουτζ, που ηγείται μιας ακόμα αρπακτικής εκστρατείας, ως άλλος σταυροφόρος της «ελεύθερης αγοράς» και της «προσωπικής ελευθερίας», δεν αφήνουν πολλά περιθώρια παρερμηνείας, καθώς μπήγονται όλο και πιο βαθιά στις σάρκες του πλανήτη.
Είναι γνωστό άλλωστε από πλείστα όσα ιστορικά και σύγχρονα παραδείγματα ότι στον μεγάλο υπέροχο κόσμο του γερο-Σκρουτζ πιο «ελεύθερα»… πεθαίνεις!
*Συγγραφέας
Σχόλια