Ένας «επικίνδυνος» άνθρωπος

του Δημήτρη Σταράκη

«Οι αθλητές είναι ούγκανα», «οι γυναίκες είναι μόνο για μαλλί και νύχι»και λοιπά παραμύθια. Αυτά συναντάμε, αυτά αναπαράγουμε συχνά πυκνά στην καθημερινή μας ζωή.

Επειδή ζούμε σε εποχές κυριαρχίας της απογοήτευσης, μηδενισμού και «πτώσης των μεγάλων αφηγήσεων», νομίζουμε ότι κανείς δε νοιάζεται για κανέναν. Μα τα παραδείγματα της πραγματιής ζωής δείχνουν άλλα. Ένας από τους σύγχρονους ήρωες της εποχής μας δεν έχει την προβολή που του αξίζει. Γιατί; Γιατί πολύ απλά είναι επικίνδυνος.

Κόλιν Κάπερνικ. Αθλητής του αμερικάνικου ποδοσφαίρου ή ράγκμπι όπως το γνωρίζουμε. «Αν δεν αγαπούσα τους ανθρώπους, τότε δε θα διαμαρτυρόμουν» δηλώνει ο ίδιος, όταν το 2016 αποφάσισε να γονατίζει κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου των ΗΠΑ στους αγώνες της ομάδας του, προκειμένου να διαμαρτυρεί για τις αδικαιολόγητες δολοφονίες αθώων πολιτών από την αστυνομία των ΗΠΑ. Οι διαμαρτυρίες του ξεκίνησαν επί εποχής Ομπάμα και συνεχίζουν ακόμη και σήμερα, με τον Τραμπ στην προεδρία.

Ο Κάπερνικ δεν είναι απλά ένας ακτιβιστής στα λόγια. Στηρίζει ενεργά με μεγάλα χρηματικά ποσά τις μειονότητες που έχει πλήξει η αστυνομική ασυδοσία και οι κοινωνική αδικία στις ΗΠΑ. Υποσχέθηκε να δώσει ένα εκατομμύριο δολάρια (“million dollar pledge”) στις κοινότητες που ασφυκτιούν, ενώ έχει δημιουργήσει και ένα καμπ για την ενημέρωση των ανθρώπων που χρειάζεται να ξέρουν τα δικαιώματα τους ως πολίτες, όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με την αστυνομική ή άλλου είδους καταχρηστική εξουσία. Ο Κάπερνικ έχει τη δράση που άλλοι άνθρωποι διατηρούν μόνο στα λόγια. Για όλα τα παραπάνω, το σύστημα τον τιμωρεί, αφού τον θεωρεί «επικίνδυνο» για την αντίθεση του στην κατεστημένη αδικία: Καμία ομάδα στο NFL δεν έχει ανανεώσει το συμβόλαιο του από τον περασμένο Σεπτέμβρη, στέλνοντας τον έτσι στην ανεργία. Πολλοί, μαζί με τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, τον κατηγορούν για ασέβεια εθνικών συμβόλων. Άλλοι ωρύονται ότι χρηματοδοτεί «τρομοκράτες». Ο ίδιος όμως δεν το βάζει κάτω και δηλώσει ότι θα συνεχίσει να προσφέρει στους συνανθρώπους του. Ενοχλεί βλέπετε η ενεργός αλληλεγγύη στην εποχή του νεοφιλελευθερισμού. Ενοχλεί το γεγονός να προσπαθεί κανείς να μορφώσει και να φέρει συνειδητότητα και όχι μια παθητικοποιημένη ανθεκτικότητα στους αδύναμους.

Οι πράξεις του Κάπερνικ μου θυμίζουν το μεγάλο παιδαγωγό Πάουλο Φρέιρε. Ο βραζιλιάνος δάσκαλος γράφει στην «Αγωγή του καταπιεσμένου»: «το να νίπτεις τας χείρας μεταξύ του ισχυρού και του ανίσχυρου σημαίνει ότι είσαι με το πλευρό του ισχυρού, όχι του ανίσχυρου». Ο Φρέιρε και ο Κάπερνικ μας δείχνουν έτσι ότι η ανώτατη μόρφωση και παιδεία δεν είναι αιτία για το πέρασμα στην πράξη της κοινωνικής αλλαγής, όπως λανθασμένα πιστεύουμε. Χωρίς εκπαίδευση δε μπορούμε ν’ αλλάξουμε τα πράγματα, αλλά αυτό που πραγματικά χρειάζεται να συνυπάρχει σε ολ’ αυτά είναι το ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο μας.

Γιατί όμως να ενδιαφέρει εμάς τους Έλληνες ο Κάπερνικ; Γιατί πολύ απλά, οι πράξεις κάνουν τον άνθρωπο προοδευτικό και όχι τα λόγια. Οι πράξεις, οι οποίες φέρνουν και τις όποιες συνέπειες δε φοβάται να υποστεί ένασπουδαίο άτομο της εποχής μας, όπως ο Κόλιν Κάπερνικ.