Γιατί ήταν βρώμικο το 1989
Στα τέλη του 1988, με μια συνέντευξή του στην Εξόρμηση, την εφημερίδα του κυβερνώντος ΠΑΣΟΚ, ο γιος του πρωθυπουργού Γιώργος Παπανδρέου επικύρωσε ουσιαστικά την ύπαρξη σκανδάλου Κοσκωτά. Το έκανε κυρίως για λόγους αυτοπροστασίας: ο πατέρας του είχε εγκαταλείψει τη χώρα βαριά ασθενής, και ο ίδιος ήταν υπόλογος για την οργάνωση της προσέγγισης του ΠΑΣΟΚ με τα «νέα τζάκια». Ακολούθησε μια περίοδος αποκαλύψεων, που άφησε άφωνη την ελληνική και διεθνή κοινή γνώμη. Το αμερικανικό περιοδικό Time κυκλοφόρησε με εξώφυλλο «The looting of Greece» (η λεηλασία της Ελλάδας).
Πριν ολοκληρωθεί το πρώτο μισό του 1989, ήταν σαφές πως υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη -και οπωσδήποτε ο αντιπρόεδρος και (όχι τυχαία) υπουργός δικαιοσύνης Μένιος Κουτσόγιωργας- είχαν διοχετεύσει άφθονο κρατικό χρήμα σε μια αφερέγγυα τράπεζα, που με το ένα χέρι έπαιρνε κρατικά λεφτά και με το άλλο άλωνε τον χώρο των ΜΜΕ, μετατρέποντας π.χ. παραδοσιακά δεξιά έντυπα σε φιλοκυβερνητικά προπύργια. Ο γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου αποκάλυψε άθελά του πως ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης είχε δωροδοκηθεί με 2 εκατομμύρια δολάρια από τον Γιώργο Κοσκωτά, προκειμένου να υπερψηφιστεί ένας νόμος που θωράκιζε τα συμφέροντά του.
Ενόψει των αναπόφευκτων διπλών εκλογών του 1989, ΚΚΕ και ανανεωτική αριστερά ενώθηκαν. Παραδοσιακοί φιλοκυβερνητικοί εκδότες (Μπόμπολας, Τεγόπουλος κ.ά) και στελέχη της κεντροαριστεράς (Λάζαρης, Κωνσταντόπουλος κ.λπ) συνέκλιναν με την αριστερά κι εγκατέλειψαν τον μονομερή αντιδεξιό προσανατολισμό. Δηλωμένος στόχος τους ήταν να αντικαταστήσουν το ΠΑΣΟΚ στην κομματική γεωγραφία. Υποσχέθηκαν μιαν αριστερά ευρωπαϊκή, μεταρρυθμιστική, που θα επιδίωκε μάλλον την εξυγίανση του καπιταλισμού, παρά τον σοσιαλισμό. Σε συνδυασμό με την κεντρώα-φιλελεύθερη στροφή της ΝΔ υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, πίσω από την οξύτητα για τα σκάνδαλα προοιωνιζόταν ένας ραγδαίος εκσυγχρονισμός της πολιτικής, ιδεολογικής και οικονομικής φυσιογνωμίας της Ελλάδας και μια νέα εποχή, βασισμένη στη συναίνεση και την ηπιότητα.
Αυτή η εξέλιξη βαφτίστηκε «κάθαρση». Στην πρώτη δεκαπενταετία της μεταπολίτευσης είχε διαμορφωθεί ένα πολιτικό σύστημα για το οποίο η διαχείριση του κρατικού χρήματος ήταν ολοένα σημαντικότερη από την τύχη της χώρας, της δημοκρατίας ή της κοινωνικής δικαιοσύνης. Το χρήμα ήταν άφθονο: προερχόταν από κοινοτικούς πόρους και την αξιοποίηση των πελώριων περιθωρίων εξωτερικού δανεισμού. Η διαφθορά, η παραοικονομία, η αργομισθία και η λεηλασία του περιβάλλοντος εξελίσσονταν σε παχιές αγελάδες που τάιζαν πολύ τους λίγους, αλλά και λίγο πάρα πολλούς. Το 1955 στην Αργεντινή, οι οπαδοί του Περόν διακήρυσσαν την αφοσίωσή τους στον λαϊκιστή δικτάτορα με την ιαχή «Por puto y por ladrón, queremos a Perón!» (κι αν είναι δειλός ή κλέφτης, είμαστε με τον Περόν!). Στην Ελλάδα του 1989, η λαϊκή θυμοσοφία διαπίστωνε πως «φάγανε κι αυτοί, αλλά φάγαμε κι εμείς». Η νέα ελίτ δε δίσταζε να ζητωκραυγάζει: «κανένας θεσμός, μόνο ο λαός».
Στις εκλογές του Ιουνίου, ο λαός κλήθηκε να αποφασίσει: ήθελε να συνεχίσει την ίδια πορεία ή θα συγκατάνευε στην πρόωρη ευθανασία της μεταπολίτευσης; Στις 18 Ιουνίου του 1989, πριν ακριβώς 25 χρόνια, ο λαός απεφάνθη: το ΠΑΣΟΚ υπερψηφίστηκε από 2,5 εκατομμύρια Έλληνες, σχεδόν το 40% του εκλογικού σώματος. Η αριστερά περιορίστηκε στα συνήθη της ποσοστά (13%, κάτω από 1 εκατομμύριο ψήφους). Ακολούθησε τον Νοέμβριο του 1989 η εμπέδωση του ΠΑΣΟΚ στην ηγεμονία της κεντροαριστεράς, η Πύρρειος νίκη της ΝΔ τον Απρίλιο του 1990, η οικοδόμηση μιας νεοπασοκικής-εθνικιστικής ηγεμονίας στις απαρχές της δεκαετίας του 1990, ο εκλογικός θρίαμβος του Ανδρέα Παπανδρέου το φθινόπωρο του 1993. Ο νικητής έγραψε την ιστορία: σήμερα το 1989 είναι γνωστό ως «βρώμικο», αλλά για τους λάθος λόγους.
Στις στάχτες της «κάθαρσης» οικοδομήθηκε αργότερα ένας νέος συνασπισμός εξουσίας: σε μια Ελλάδα όπου έμπαζε λεφτά από παντού, εκτός από την παραγωγή, οι κεντροαριστεροί της ενιαίας αριστεράς του 1989 συνασπίστηκαν με τους «βρώμικους» του σκανδάλου Κοσκωτά. Ο καθένας από τους δύο πόλους έβλεπε τον άλλο ως «χρήσιμο ηλίθιο»: οι μεν θεωρούσαν πως θα εξευρωπάιζαν τη χώρα στις πλάτες των «λαμογιών», οι δε πως θα συνέχιζαν τη λεηλασία της χώρας με ελάσσονες, κυρίως λεκτικές, παραχωρήσεις στους «φωταδιστές». Ο «εκσυγχρονισμός», όπως έγινε γνωστός αυτός ο αταίριαστος γάμος, μας πήγε μέσες άκρες ως το 2009. Αλλά αυτό είναι μια άλλη επέτειος...
http://www.metarithmisi.gr/
Σχόλια