«Δεν μπορεί να γίνει έρευνα στις ψαροταβέρνες»

«Στη χώρα μας όταν πάνε να γίνουν αλλαγές στην εκπαίδευση υπάρχει πάντα μόνιμος αρνητισμός. Δεν διαθέτουμε μακραίωνους εκπαιδευτικούς θεσμούς. Eξάλλου, έχει μολύνει το όλο εκπαιδευτικό σύστημα η κομματικοποίηση. Οι Ελληνες φοιτητές έχουν, δυστυχώς, ως κύριο κοινωνικό όχημα τις κομματικές τους νεολαίες με τις οποίες κανονίζουν εκδρομές και πάρτι, την ίδια ώρα που οι Βρετανοί και οι Αμερικάνοι φοιτητές συναθροίζονται σε λέσχες φιλοσοφίας, μαθηματικών, αρχαίων ελληνικών κ. ά.».

Ο δρ Ιωάννης Πετρόπουλος ξέρει καλά τις πληγές της ελληνικής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Την υπηρετεί από το 1990 στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Δημοκριτείου στην Αλεξανδρούπολη, όπου εργάστηκε ώς το 2007, οπότε μετακόμισε στο τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας στην Κομοτηνή. Πέρυσι όμως έγινε παραλλήλως κοσμήτορας των Προγραμμάτων Επιμόρφωσης και πρόεδρος του Δ. Σ. του Center for Hellenic Studies, το παράρτημα του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ στο Ναύπλιο.

Βαθιές τομές

Ετσι, όταν ασκεί κριτική, δεν το κάνει με την πολυτέλεια του αμερικανοτραφούς ακαδημαϊκού δίχως αίσθηση της ελληνικής πραγματικότητας, αλλά με την εμπειρία που του δίνει η μακροχρόνια παρουσία του στη Θράκη, όπου μένει μόνιμα. Οραματιστής αλλά και πραγματιστής, ο δρ Ιωάννης Πετρόπουλος δεν φοβάται να ασκήσει κριτική: «Ποτέ δεν είχαμε την αυτοδυναμία ως πανεπιστήμια και γι’ αυτό δεν έχουμε την αυτενέργεια. Για την ανάπτυξή μας εξαρτώμεθα από την εκάστοτε πολιτική. Είμαι όμως νηφάλια αισιόδοξος. Η αλλαγή θα είναι μια πιο βραδεία διαδικασία από το νομοσχέδιο του εκάστοτε υπουργού. Χρειάζεται βαθιά τομή στη νοοτροπία του νεοέλληνα. Πρέπει να ανδρωθεί μια νέα φουρνιά διανοουμένων. Το μόνο θετικό είναι ότι όλο και περισσότεροι απόφοιτοι του ελληνικού πανεπιστημίου μετεκπαιδεύονται σε πολύ αξιόλογα ιδρύματα στο εξωτερικό. Αυτήν τη στιγμή έχουμε 4.000 Ελληνες καθηγητές σε ξένα πανεπιστήμια, οι μισοί εξ αυτών βρίσκονται στις ΗΠΑ. Το εκπαιδευτικό σύστημα μπορεί να ελπίζει αν έχει τέτοιους ανθρώπους ως αιμοδότες. Κατ’ αρχήν θα ήμουν υπέρ των ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Μας κατατρέχει μια διάκριση αθέμιτη και αντισυνταγματική κατά των ιδιωτικών πανεπιστημίων, κατά της ελευθερίας της σκέψης. Βέβαια, το πρόβλημα έγκειται στα εχέγγυα της ίδρυσης, στο αν υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας για την ποιοτική τους λειτουργία».

Γεννημένος στις ΗΠΑ, μεγαλωμένος στη Βρετανία από Ελληνες γονείς, ο Ιωάννης Πετρόπουλος αισθάνεται μέλος της διασποράς. «Οταν σπούδαζα κλασική φιλολογία στο Χάρβαρντ, ερωτεύτηκα την κοινωνική ανθρωπολογία. Ετσι καλλιέργησα μια διφυή νοοτροπία, από τη μια την ακρίβεια των κλασικών σπουδών και από την άλλη την επιθυμία να ερμηνεύω τους αρχαίους Ελληνες ως ζωντανούς ανθρώπους», υποστηρίζει ο ακαδημαϊκός που απέκτησε το διδακτορικό του στην Οξφόρδη, συμπληρώνοντας: «Εχω προσφέρει στην πατρίδα μου διδάσκοντας εδώ ενώ θα μπορούσα να έχω κάνει διεθνή καριέρα».

Ηθικά γραμμάτια

«Αποπλήρωσα έτσι κάποια ηθικά γραμμάτια. Ομως, ένας μελετητής στην Ελλάδα δεν έχει στη διάθεσή του ούτε τα χρειώδη μέσα. Δεν μπορεί να γίνει έρευνα στις ψαροταβέρνες. Χρειάζεται συνεχή επαφή με βιβλιοθήκες και ανταλλαγή απόψεων με τους συναδέλφους του από το εξωτερικό.

Η ιδέα της ίδρυσης του παραρτήματος του Χάρβαρντ ανήκει στον Γκρέγκορι Ναζ, διευθυντή του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Χάρβαρντ στην Ουάσιγκτον – ένας μικρός παράδεισος για κλασικούς φιλολόγους και εν γένει μελετητές της ελληνικής αρχαιότητας. Η τοπική κοινωνία του Ναυπλίου μάς έχει αγκαλιάσει. Ο μέσος Ελληνας έχει προβλήματα με την εξωτερική πολιτική της Ουάσιγκτον, όχι όμως με το Χάρβαρντ. Νομίζω ότι πολλοί Ελληνες γονείς θα ήθελαν να στείλουν τα παιδιά τους για σπουδές στη Βοστώνη…».