Τόπλες και Κυπριακό, πριν από 46 χρόνια (Μποστ)

Πριν από 66 χρόνια, στα τέλη Ιουνίου του 1964, ο Γεώργιος Παπανδρέου, πρωθυπουργός της Ελλάδας, παππούς του σημερινού, βρίσκεται στις Ηνωμένες Πολιτείες για επίσημη επίσκεψη. Αντικείμενο των συνομιλιών με τον Πρόεδρο Τζόνσον, το Κυπριακό· οι Αμερικανοί πιέζουν τις δυο σύμμαχες χώρες, Ελλάδα και Τουρκία, να τα βρουν και ειδικότερα ο Τζόνσον πιέζει τον Παπανδρέου να δεχτεί απευθείας συνομιλίες, ίσως στο Καμπ Ντέιβιντ, με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ινονού, ο οποίος επίσης βρίσκεται στις ΗΠΑ (η δική του επίσημη επίσκεψη έχει προηγηθεί κατά μερικές ημέρες).

Ταυτόχρονα, στις στήλες των εφημερίδων φιγουράρει ένα σκανδαλιστικό μικροσυμβάν: μια δεκαεννιάχρονη αμερικανίδα, η ταξιθέτρια Τόνι Λι Σέλεϊ, επιχειρεί να κάνει μπάνιο φορώντας τόπλες στη λίμνη του Μίσιγκαν και αμέσως συλλαμβάνεται για προσβολή της δημοσίας αιδούς. Το κατόρθωμά της έδωσε τροφή σε περισπούδαστες αναλύσεις στον διεθνή και ελληνικό τύπο. Πολύ γρήγορα καταφθάνουν και στην Αθήνα τα πρώτα μοντέλα και πωλούνται προς 200 δρχ. το τεμάχιο. Από τότε λέγονται τόπλες, αν και σε πολλά άρθρα εμφανίζεται η ελληνική λέξη, «γυμνόστηθο».

Φυσικά, καλούνται να εκφράσουν τη γνώμη τους οι διανοούμενοι, και ο Στρ. Μυριβήλης επικροτεί τη νέα μόδα, θυμίζοντας ότι στη Μινωική εποχή οι γυναίκες επιδείκνυαν το στήθος τους. Πάντα συντηρητικός, ο Ψαθάς στα Νέα θυμίζει ότι τότε ζούσε και ο Μινώταυρος, «στο στόμα του οποίου ασφαλώς θα ρίχναν τους ακαδημαϊκούς που έλεγαν ελαφρότητες». Ο ίδιος Ψαθάς περιγράφει τη φωτογραφία που είδατε ως εξής: «Έξω όλα η κοπέλα, μ’ ένα βρακάκι μόνο, δυο τιράντες απ’ τους ώμους κι ένθεν και ένθεν των τιραντών να προβάλλουν τα ολοστρόγγυλα συμπράγκαλα».

Ο Μποστ στην Αυγή, στο καθημερινό χρονογράφημα που διατηρούσε, τις «Πρωινές σκέψεις», αφιερώνει ένα ολόκληρο άρθρο στο θέμα, όπου με τον γνωστό σουρεαλιστικό του τρόπο φαντάζεται την πλήρη επικράτηση της μόδας του γυμνόστηθου και ζητάει να κατοχυρώσει ευρεσιτεχνία για την φωσφορίζουσα βαφή Λάιτ-Ρωγ «για να βρίσκουμε τις γυναίκες μας τη νύχτα». Αλλά και στο φύλλο της ίδιας μέρας με τη γελοιογραφία, ξεκινάει ως εξής: «Σήμερον όσοι μεταβώμεν διά θαλάσσια λουτρά πρέπει να έχωμεν τα μάτια μας δεκατέσσερα διά να μην εμφανισθή καμία γυμνόστηθος νέα 18 έως 20 ετών εις τας ακτάς».

Ωστόσο, στο σκίτσο του, που δημοσιεύτηκε στην Αυγή στις 28 Ιουνίου 1964, πριν από 46 ακριβώς χρόνια, ο Μποστ παραλληλίζει το γυμνόστηθο μοντέλο μαγιό με το μοντέλο κρατικής διευθέτησης που προωθούσε ο Τζόνσον για την Κύπρο, το οποίο διατηρούσε την Κυπριακή δημοκρατία δεμένη στο νατοϊκό άρμα και με αδύνατη κεντρική κρατική εξουσία. Έτσι, το σουτιέν του «οίκου Τζόνσον» φιμώνει  όποιαν το φοράει, οπότε είναι λογικό ότι καμιά πελάτισσα, από Φάληρο έως Βιετνάμ, δεν έχει εκφράσει παράπονα!

Φυσικά, τονίζεται η Κρητική καταγωγή του τόπλες

Αν πιστέψουμε τις εφημερίδες, το Σάββατο 27 Ιουνίου το απόγευμα εμφανίστηκε η πρώτη θαρραλέα Ελληνίδα που φόρεσε τόπλες στα Αστέρια της Γλυφάδας –και καταδικάστηκε σε τρεις μήνες φυλακή το ίδιο βράδυ από το αυτόφωρο (την εποχή εκείνη δούλευαν και Σάββατο τα δικαστήρια, και μάλιστα βράδυ, όπως φαίνεται). Η Αμερικανίδα πρωτοπόρα, απ’ ό,τι διάβασα, δεν κατάφερε να κάνει καριέρα, μόνο κάτι ρολάκια σε ταινίες βήτα διαλογής πήρε, ούτε καν σελίδα στη Βικιπαίδεια δεν έχει αξιωθεί, σε αντίθεση με τον σχεδιαστή του μαγιό, που τον ξέρουμε, λεγόταν Ρούντι Γκερνράιχ (αν και ίσως προφερόταν διαφορετικά, πάντως Gernreich γραφόταν) και ο ίδιος αργότερα σχεδίασε και το στρινγκ και κάμποσα άλλα πιο μυστήρια που δεν έπιασαν.

Όσο για την Κύπρο, ο Παπανδρέου αντιστάθηκε με επιτυχία στην πρόταση για απευθείας συνομιλίες με τον Ινονού (ή Ίνονου όπως τον βρίσκω στις εφημερίδες της εποχής) –αν και δεν ξέρω γιατί ήταν τόσο κακή ιδέα οι συνομιλίες. Πάντως, επαφές σε πρεσβευτικό επίπεδο ξεκίνησαν στη Γενεύη, που έδωσαν, λίγο αργότερα, το πρώτο και στη συνέχεια το δεύτερο σχέδιο Άτσεσον, που μπορούμε να συζητάμε χίλιες ώρες αν καλά κάνανε και τα απορρίψανε οι ηγέτες μας.

Του Νίκου Σαραντάκου