Κατάσταση Πολιορκίας

του Γεώργιου Π. Μαλούχου

Σαν ηλεκτρικό ρεύμα υψηλής τάσης διαπέρασε το κοινό του κατάμεστου Ηρώδειου προχθές το βράδυ η συγκλονιστική Κατάσταση Πολιορκίας του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση Ρένας Χατζηδάκη και, αυτή τη φορά, σε ενορχήστρωση του Θάνου Μικρούτσικου. Ανθρωποι καθηλωμένοι από τη δύναμη ενός έργου εμβληματικού και προφητικού, μπροστά από την εποχή του, που επιστρέφουν σε αυτό, όπως άλλωστε συμβαίνει και τώρα, στους δύσκολους καιρούς. Το ίδιο ακριβώς είχε συμβεί πριν από λίγο καιρό πάλι στο ίδιο αρχαίο θέατρο, πάλι χωρίς να χωρά να «πέσει καρφίτσα», με ένα άλλο αριστούργημα του κορυφαίου διεθνώς δημιουργού της εποχής μας, το Canto General σε ποίηση του Πάμπλο Νερούντα.

Στην Ελλάδα του 2012, ο Θεοδωράκης συγκλονίζει. Οι άνθρωποι προστρέχουν στη μουσική του όπως όταν διψούν προστρέχουν στις πηγές του νερού. Γιατί αυτό ακριβώς είναι ο Μίκης Θεοδωράκης, πηγή που δεν θα στερέψει ποτέ: πηγή πνευματική, πηγή ηθική, πηγή αισιοδοξίας, ελπίδας, αλλά και ευθύνης. Αυτό είναι και ολόκληρο το έργο του, που ίσως πολλοί νομίζουν ότι το γνωρίζουν, αλλά το εύρος και η σημασία του είναι τέτοιας εμβέλειας, που, παρά τη δύναμη της αμεσότητάς του, μόνον σε όποιον ενσκήψει μυσταγωγικά σε αυτό γίνεται κατανοητό ότι η ουσιαστική του αφομοίωση απαιτεί την ενεργό, επίπονη πνευματική και ψυχική συμμετοχή του ακροατή του. Κι αυτό είναι ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό όλης της μεγάλης τέχνης ανά τους αιώνες.

Ακριβώς αυτή η ικανότητα και η διάθεση συμμετοχής είναι που οξύνεται σε τόσο δύσκολους καιρούς. Ομως, η ανταμοιβή είναι μεγάλη: από την τέχνη του Μίκη Θεοδωράκη γεμίζεις με μια δύναμη ολιστική που οι λέξεις δεν μπορούν να την αποδώσουν. Είναι ένα φως στα βάθη της ύπαρξης, πάντοτε πολύτιμο μα ειδικά στις δύσκολες ώρες, ζωτικό. Είναι ένας υπαρξιακός παλμός βαθύς, πρωτογενής, που έχει τη «μαγική» δύναμη να μας θυμίζει τι πραγματικά σημαίνει ότι είμαστε άνθρωποι, πώς πρέπει και πώς μπορούμε να συνεχίζουμε να κοιτάμε ψηλά. Είναι αυτό το πνευματικό και ηθικό επέκεινα που μόνον οι αληθινά μεγάλοι της τέχνης, οι μετρημένοι στα δάχτυλα, μπορούν ν’ αγγίξουν για λογαριασμό όλων μας.

Αυτό χρωστάμε στον Μίκη Θεοδωράκη.

ΠΗΓΗ: εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ