Για γέλια και για κλάματα...

του Ηρακλή Δ. Λογοθέτη

Σε «επανάσταση εναντίον της θρησκείας των αριθμών» καλούν οι σπουδαίοι νομπελίστες Τζότζεφ Στίγκλιτς και Αμάρτια Σεν, πλασάροντας ως τελευταία επινόηση τα λεγόμενα «οικονομικά της ευτυχίας». Η ευημερία, βεβαιώνουν, δεν μπορεί να μετρηθεί μόνο με το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα. Χρειάζονται, λέει, εναλλακτικοί δείκτες που θα καταγράφουν τα επίπεδα ικανοποίησης των πολιτών…   Καλώς τους κι ας αργήσανε, θα πείτε, αλλά είναι ν’ απορείς με τόσα κωθώνια, κι εδώ στην Ελλάδα, που ενθουσιάζονται μ’ αυτά τα νηπιώδη. Είναι τόσο αμόρφωτοι; Περίμεναν τη σοφία των οικονομολόγων για να αναβλέψουν στο αυτονόητο; Δεν έχουν ρίξει μια ματιά στους στωικούς, στον Επίκουρο, στον Μάρκο Αυρήλιο; Δεν έχουν ανοίξει ποτέ τα «Ηθικά Νικομάχεια» του Αριστοτέλη, τον Πλάτωνα, τίποτα, χαμπάρι; Λένε εκατό φορές την ημέρα «Χαίρετε!» κι ακόμα να πάρουν είδηση ότι αυτός ο χαιρετισμός αποτελεί πολιτισμική επιλογή και υπερασπίζει τη χαρά ως ύψιστο αγαθό; Γιατί αν οι Έλληνες πίστευαν ότι μπορεί να ζήσει κανείς μόνο με (και για) τα λεφτά, θα ’βρισκαν άλλη λέξη να καλοδέχονται όποιον συναντούν, θα ’λεγαν: «Πλούτει!» αντί για «Χαίρε!». Η επιλογή είναι βέβαια των αρχαίων, αλλά εμείς οι σύγχρονοι, σε ελεύθερη κοινωνία ζούμε (τι λέει το πικρό μου το στόμα!), μπορούμε πάντα να την αλλάξουμε και να γυρίσουμε την ευχετήρια υποδοχή του άλλου ανθρώπου σε: «Σωφρώνει», «Πειθάρχει» ή «Ευσέβει». Είναι κι αυτή μια λύσις…   Το άλλο που με ανησυχεί στους νεόκοπους που ανακάλυψαν πως η «ακαθάριστη εθνική ευτυχία» έχει κι αυτή κάποια σημασία, είναι ότι η επανάστασή τους είναι ψευδεπίγραφη: Πάλι μετρήσιμες ποσότητες θέλουν, όχι ποιότητες, ζουν και πεθαίνουν με ποσοστά και διαγράμματα, δεν μπορούν να ξεφύγουν από τη μαγγανεία των αριθμών. Οπότε, αν οι γραφειοκράτες θελήσουν να μετρήσουν τις χαρές και τις λύπες μας, θα έχουμε ευτράπελα. Ας πάρουμε, ως υπόθεση εργασίας, το γέλιο: Ποια είναι η μονάδα του μειδιάματος; Το πλούσιο γέλιο πώς βαθμολογείται; Το βεβιασμένο και νευρικό πιάνεται στην καταμέτρηση; Με τον κλαυσίγελο, το λυγμικό γέλιο, τι γίνεται; Για να μην πάμε σε δύσκολα ερωτήματα για το μαύρο γέλιο, «τον καγχασμό του κακού απείρου» που λένε οι φιλόσοφοι…   Μ’ αυτά τα δεδομένα, καταλαβαίνετε, φαντάζομαι, την αδημονία μου να βγάλουν επιτέλους τους «δείκτες» οι σοφοί, να γελάσει λιγάκι το χειλάκι μας… 

ΠΗΓΗ: εφημερίδα ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ