Κεντροαριστερά: Αναζητήσεις χωρίς πυξίδα
του Μιχάλη Κυριακίδη
Άλλη μια δημοσκόπηση, αυτή της GPO, που μεταδόθηκε από το MEGA, έχει ένα πολύ ενδιαφέρον εύρημα. Στο ερώτημα αν θα πρέπει να υπάρχει ισχυρή πολιτική δύναμη μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, το 63% των ερωτηθέντων απάντησε «Ναι και Μάλλον Ναι». Ανάλογο ήταν το ποσοστό στο ίδιο ερώτημα πριν από μερικούς μήνες.
Σε μια άλλη ανάγνωση, αυτό σημαίνει πως δεν θεωρούν επαρκή τα πολιτικά κόμματα που βρίσκονται σε αυτόν το χώρο, δηλαδή το σημερινό ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ. Ούτε οι κινήσεις που έχουν δημιουργηθεί έχουν αποκτήσει στοιχειώδη μαζικότητα.
Η υπόθεση της ανασυγκρότησης του χώρου της Κεντροαριστεράς, που θα περιλαμβάνει όλες τις φιλοευρωπαϊκές, μεταρρυθμιστικές δυνάμεις, τις δυνάμεις του Ορθού Λόγου, είναι ανοιχτή για τους πολίτες. Έχει λιγότερη σημασία να ψάχνουμε τους όρους που θα χρησιμοποιήσουμε. Είμαστε μεγάλοι πια και ξέρουμε τι εννοούμε…
Τι φταίει λοιπόν και οι άνθρωποι που συγκροτούν όλους αυτούς τους φορείς, δεν μπορούν να κάνουν το μεγάλο, το γενναίο βήμα;
Η λογική «φωνάζει», πως η ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς, των μεταρρυθμιστικών προοδευτικών δυνάμεων, ιδιαίτερα αυτήν την κρίσιμη περίοδο, είναι περισσότερο από οτιδήποτε άλλο αναγκαία. Η διαδικασία αυτή δεν μπορεί να έχει επιτυχία, χωρίς τη συμμετοχή όλων και φυσικά των δύο βασικών φορέων, του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ.
Το ΠΑΣΟΚ, υπό τον Ευ. Βενιζέλο, χρησιμοποίησε την υπόθεση της Κεντροαριστεράς για τις ανάγκες του Συνεδρίου, αλλά και σε μια προσπάθεια να συγκρατήσει τα διαλυτικά φαινόμενα που συνεχίζονται, χωρίς συστηματική και προσεκτική προετοιμασία, χωρίς τη σοβαρότητα που απαιτεί η υπόθεση, χωρίς ειλικρίνεια, χωρίς γενναιότητα.
Η ΔΗΜΑΡ, παρά το γενναίο βήμα συμμετοχής της στην τρικομματική κυβέρνηση, παλεύει με τον εαυτό της και τον παραδοσιακό στο χώρο της Αριστεράς πολιτικό αυτισμό της, εγκλωβισμένη σε ιδεοληψίες και πολιτικά σύνδρομα παλαιών εποχών. Έτσι, σε οποιαδήποτε πρόταση που έρχεται από το ΠΑΣΟΚ, απαντά αρνητικά, με διάφορα προσχήματα και χωρίς αντιπρόταση. Στο βάθος, κρύβεται η αδυναμία -κλασσική αδυναμία της παραδοσιακής Αριστεράς- να απεγκλωβιστεί από τον δογματισμό της «καθαρότητας». Έτσι, καλύπτεται πίσω από ηθικολογικές προσεγγίσεις της πολιτικής πραγματικότητας. Την χαρακτηρίζει η ατολμία να κάνει σοβαρά βήματα στην πραγματική ζωή και στο σωστό timing.
Η αψυχολόγητη απόρριψη της υπόθεσης του φόρουμ την τελευταία στιγμή, παρά την πολύ σοβαρή προετοιμασία που έγινε, την έθεσε και πάλι μπροστά στον καθρέφτη να κοιτάζει τον εαυτό της. Η τελευταία απόφαση της ΚΕ, στην οποία τονίζεται ότι «η ΔΗΜΑΡ ενδιαφέρεται για την ανασυγκρότηση και συσπείρωση του προοδευτικού χώρου με ευρωπαϊκό προσανατολισμό», είναι θετικό βήμα, αλλά μένει μετέωρη, καθώς απουσιάζει το «δια ταύτα».
Τι γίνεται όμως με τις διάφορες κινήσεις που δημιουργήθηκαν, κυρίως από ανθρώπους που αποστασιοποιήθηκαν από το ΠΑΣΟΚ; Μετά από κάποιες συζητήσεις μεταξύ τους, άρχισαν να περιστρέφονται όλο και περισσότερο γύρω από τον εαυτό τους, περιχαρακώνοντας τη δράση τους. Χάνουν συνεχώς την επαφή μεταξύ τους, άνθρωποι μάλιστα που για χρόνια ήταν μαζί σε κοινές δράσεις. Θυμίζουν περισσότερο τα «κουρασμένα ζευγάρια» που δεν αντέχουν να βλέπουν ο ένας τον άλλον. Με τον τρόπο αυτό, όμως, περιχαρακώνονται από την κοινωνία και οδηγούνται σε αναζητήσεις που δεν την αφορούν.
Στο τελευταίο του, πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, με τίτλο «Η Ελλάδα στην κρίση», ο πρώην υπουργός Τάσος Γιαννίτσης, σημειώνει: « Η Ελλάδα, η ελληνική κοινωνία, αναζητάει σήμερα ένα νέο αφήγημα. Όχι “αφήγημα” με την έννοια του παραμυθιάσματος, όπως το γνώρισε σε διάφορες φάσεις του πρόσφατου ή του απώτερου παρελθόντος της. Το αφήγημα αυτό πρέπει να είναι δημοκρατικό, να οδηγεί στην ανακατάκτηση του δημόσιου χώρου και του συλλογικού συμφέροντος, να κινητοποιεί μαζικές δυνάμεις προς την κατεύθυνση της συγκρότησης μιας εθνικής δύναμης, να ανατρέψει εκείνα τα δόγματα, τις ιδεοληψίες και τα “ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα”, που μετέτρεψαν την Ελλάδα σε επαρχιακό μικρομάγαζο των Νοτίων Βαλκανίων.»
Αυτό το αφήγημα καλείται να ξαναγράψει μια μεγάλη προοδευτική, μεταρρυθμιστική, σοσιαλιστική, δημοκρατική και φιλελεύθερη στις ιδέες της, παράταξη. Η ευθύνη των δυνάμεων που κινούνται στο χώρο αυτό είναι μεγάλη και ξεπερνά τα όρια του κομματικού «μικρομάγαζου». Αυτό που χρειάζεται είναι πολιτική βούληση, σοβαρότητα και τόλμη. Να ξεπεραστούν οι επιφυλάξεις και οι δίκες προθέσεων. Το πρώτο ρεαλιστικό βήμα, είναι να ξεκινήσει ένας σοβαρός, συγκεκριμένος και με συνέχεια διάλογος, με τη συμμετοχή όλων. Τα επόμενα βήματα θα βρεθούν. Υπάρχουν τα παραδείγματα της Ιταλίας με την «Ελιά» και της Γαλλίας με το «Επινέ». Αν δεν μας κάνουν, ας βρούμε κάτι άλλο. Πρέπει, όμως, να γίνει η αρχή.
Σε μια άλλη ανάγνωση, αυτό σημαίνει πως δεν θεωρούν επαρκή τα πολιτικά κόμματα που βρίσκονται σε αυτόν το χώρο, δηλαδή το σημερινό ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ. Ούτε οι κινήσεις που έχουν δημιουργηθεί έχουν αποκτήσει στοιχειώδη μαζικότητα.
Η υπόθεση της ανασυγκρότησης του χώρου της Κεντροαριστεράς, που θα περιλαμβάνει όλες τις φιλοευρωπαϊκές, μεταρρυθμιστικές δυνάμεις, τις δυνάμεις του Ορθού Λόγου, είναι ανοιχτή για τους πολίτες. Έχει λιγότερη σημασία να ψάχνουμε τους όρους που θα χρησιμοποιήσουμε. Είμαστε μεγάλοι πια και ξέρουμε τι εννοούμε…
Τι φταίει λοιπόν και οι άνθρωποι που συγκροτούν όλους αυτούς τους φορείς, δεν μπορούν να κάνουν το μεγάλο, το γενναίο βήμα;
Η λογική «φωνάζει», πως η ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς, των μεταρρυθμιστικών προοδευτικών δυνάμεων, ιδιαίτερα αυτήν την κρίσιμη περίοδο, είναι περισσότερο από οτιδήποτε άλλο αναγκαία. Η διαδικασία αυτή δεν μπορεί να έχει επιτυχία, χωρίς τη συμμετοχή όλων και φυσικά των δύο βασικών φορέων, του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ.
Το ΠΑΣΟΚ, υπό τον Ευ. Βενιζέλο, χρησιμοποίησε την υπόθεση της Κεντροαριστεράς για τις ανάγκες του Συνεδρίου, αλλά και σε μια προσπάθεια να συγκρατήσει τα διαλυτικά φαινόμενα που συνεχίζονται, χωρίς συστηματική και προσεκτική προετοιμασία, χωρίς τη σοβαρότητα που απαιτεί η υπόθεση, χωρίς ειλικρίνεια, χωρίς γενναιότητα.
Η ΔΗΜΑΡ, παρά το γενναίο βήμα συμμετοχής της στην τρικομματική κυβέρνηση, παλεύει με τον εαυτό της και τον παραδοσιακό στο χώρο της Αριστεράς πολιτικό αυτισμό της, εγκλωβισμένη σε ιδεοληψίες και πολιτικά σύνδρομα παλαιών εποχών. Έτσι, σε οποιαδήποτε πρόταση που έρχεται από το ΠΑΣΟΚ, απαντά αρνητικά, με διάφορα προσχήματα και χωρίς αντιπρόταση. Στο βάθος, κρύβεται η αδυναμία -κλασσική αδυναμία της παραδοσιακής Αριστεράς- να απεγκλωβιστεί από τον δογματισμό της «καθαρότητας». Έτσι, καλύπτεται πίσω από ηθικολογικές προσεγγίσεις της πολιτικής πραγματικότητας. Την χαρακτηρίζει η ατολμία να κάνει σοβαρά βήματα στην πραγματική ζωή και στο σωστό timing.
Η αψυχολόγητη απόρριψη της υπόθεσης του φόρουμ την τελευταία στιγμή, παρά την πολύ σοβαρή προετοιμασία που έγινε, την έθεσε και πάλι μπροστά στον καθρέφτη να κοιτάζει τον εαυτό της. Η τελευταία απόφαση της ΚΕ, στην οποία τονίζεται ότι «η ΔΗΜΑΡ ενδιαφέρεται για την ανασυγκρότηση και συσπείρωση του προοδευτικού χώρου με ευρωπαϊκό προσανατολισμό», είναι θετικό βήμα, αλλά μένει μετέωρη, καθώς απουσιάζει το «δια ταύτα».
Τι γίνεται όμως με τις διάφορες κινήσεις που δημιουργήθηκαν, κυρίως από ανθρώπους που αποστασιοποιήθηκαν από το ΠΑΣΟΚ; Μετά από κάποιες συζητήσεις μεταξύ τους, άρχισαν να περιστρέφονται όλο και περισσότερο γύρω από τον εαυτό τους, περιχαρακώνοντας τη δράση τους. Χάνουν συνεχώς την επαφή μεταξύ τους, άνθρωποι μάλιστα που για χρόνια ήταν μαζί σε κοινές δράσεις. Θυμίζουν περισσότερο τα «κουρασμένα ζευγάρια» που δεν αντέχουν να βλέπουν ο ένας τον άλλον. Με τον τρόπο αυτό, όμως, περιχαρακώνονται από την κοινωνία και οδηγούνται σε αναζητήσεις που δεν την αφορούν.
Στο τελευταίο του, πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, με τίτλο «Η Ελλάδα στην κρίση», ο πρώην υπουργός Τάσος Γιαννίτσης, σημειώνει: « Η Ελλάδα, η ελληνική κοινωνία, αναζητάει σήμερα ένα νέο αφήγημα. Όχι “αφήγημα” με την έννοια του παραμυθιάσματος, όπως το γνώρισε σε διάφορες φάσεις του πρόσφατου ή του απώτερου παρελθόντος της. Το αφήγημα αυτό πρέπει να είναι δημοκρατικό, να οδηγεί στην ανακατάκτηση του δημόσιου χώρου και του συλλογικού συμφέροντος, να κινητοποιεί μαζικές δυνάμεις προς την κατεύθυνση της συγκρότησης μιας εθνικής δύναμης, να ανατρέψει εκείνα τα δόγματα, τις ιδεοληψίες και τα “ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα”, που μετέτρεψαν την Ελλάδα σε επαρχιακό μικρομάγαζο των Νοτίων Βαλκανίων.»
Αυτό το αφήγημα καλείται να ξαναγράψει μια μεγάλη προοδευτική, μεταρρυθμιστική, σοσιαλιστική, δημοκρατική και φιλελεύθερη στις ιδέες της, παράταξη. Η ευθύνη των δυνάμεων που κινούνται στο χώρο αυτό είναι μεγάλη και ξεπερνά τα όρια του κομματικού «μικρομάγαζου». Αυτό που χρειάζεται είναι πολιτική βούληση, σοβαρότητα και τόλμη. Να ξεπεραστούν οι επιφυλάξεις και οι δίκες προθέσεων. Το πρώτο ρεαλιστικό βήμα, είναι να ξεκινήσει ένας σοβαρός, συγκεκριμένος και με συνέχεια διάλογος, με τη συμμετοχή όλων. Τα επόμενα βήματα θα βρεθούν. Υπάρχουν τα παραδείγματα της Ιταλίας με την «Ελιά» και της Γαλλίας με το «Επινέ». Αν δεν μας κάνουν, ας βρούμε κάτι άλλο. Πρέπει, όμως, να γίνει η αρχή.
Σχόλια