Χωρίς διαφάνεια και λογοδοσία...

του Παντελή Μπουκάλα

Το αν θα χαρακτηρίσει κάποιος «καταπέλτη», «χαστούκι» ή «κατραπακιά» για την τρόικα την έκθεση των δύο ευρωβουλευτών, που υπερψηφίστηκε από την Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής της Ευρωβουλής, έχει να κάνει με το ποια και πόσα ξύλινα γράμματα διαθέτει για να στοιχειοθετήσει τον τίτλο του. Από την άλλη, το αν, βάσει της έκθεσης, θα προσδιορίσει την εμπλοκή της τρόικας σαν «ευλογημένη κατάρα» ή «καταραμένη ευλογία» (κατά το σχήμα του μισοάδειου ή μισογεμάτου ποτηριού) σχετίζεται με την οπτική του· με το τι θέλει ή τι τον συμφέρει πολιτικά να προτάξει.

Αλλά με τους χαρακτηρισμούς μόνο κάποιες εντυπώσεις μπορείς να αλλάξεις – και πρόσκαιρα. Οχι την πραγματικότητα, που παραμένει στενάχωρη, στα όρια της ασφυξίας, παρά τη βελτίωση κάποιων δεικτών, θρυλούμενη, υπερεκτιμημένη ή και γνήσια. Αλλωστε, όπως πάντα συμβαίνει στα ανθρώπινα, οι εκδοχές δεν είναι μόνο δύο. Για πολλούς στην Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία, την Κύπρο, η τρόικα και όσα επιβάλλει δεν είναι ούτε ευλογημένη κατάρα ούτε καταραμένη ευλογία· είναι σκέτη κατάρα, αφού από τη μια στιγμή στην άλλη βρέθηκαν δίχως δουλειά, αλλά και δίχως εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα. Την ίδια ώρα, και στις τέσσερις χώρες υπάρχει μια χαρούμενη μειονότητα, για την οποία η τρόικα λειτούργησε σαν ευλογία, αν όχι σαν... ευλογημένη ευλογία.

Πλην των όσων αφορούν τα οικονομικά ζητήματα, δύο λέξεις στην έκθεση έχουν ιδιαίτερη σημασία. Η λέξη λογοδοσία και η λέξη διαφάνεια. Η τρόικα, ως νέου τύπου όργανο, με άνιση την ισχύ των μελών της, αυτονομιμοποιείται, ή μάλλον η νομιμοποίηση της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας της δεν είναι παρά η δεινή ανάγκη εκείνων τους οποίους δανείζει. Μια τέτοια σχέση δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι ισότιμη και δίκαιη. Εξ ου και η ηγεμονική αδιαφορία των τροϊκανών για όσα παρουσιάζει η κυβέρνηση στη μία ή την άλλη από τις «υπό διάσωση» χώρες, για όσα καταγγέλλει η αντιπολίτευση, για όσα απαιτεί η κοινωνία διαμαρτυρόμενη. Αδιαφανώς και αυθαιρέτως δρώντες, οι εκπρόσωποι της τρόικας ούτε σε εθνικά κοινοβούλια αναφέρονται και λογοδοτούν ούτε η Ευρωβουλή και οι απόψεις της τους ανησυχούν ή τους ενδιαφέρουν. Ακόμη και όταν τους υποδεικνύονται με αδιάσειστα στοιχεία σοβαρά λάθη τους, δίνουν μια πρόχειρη εξήγηση, μια στο τόσο υπόσχονται ότι θα ξαναδούν το θέμα και συνεχίζουν ακάθεκτοι. Από την ίδια της τη συγκρότηση, η τρόικα είναι υπεράνω Κοινοβουλίων (αυτά καλούνται να υλοποιήσουν με συνοπτικές διαδικασίες τις εντολές της), Συνταγμάτων, αλλά και ευρωπαϊκών θεσμών.

Οι πραγματιστές θα υποστήριζαν ότι δεν θα χαθεί δα κι ο κόσμος εάν, για να σωθεί η οικονομία, τραυματιστεί η δημοκρατία με την ακύρωση θεμελιωδών γνωρισμάτων της, όπως η υποχρέωση της λογοδοσίας και η επιταγή της διαφάνειας. Ο ισχυρισμός τους θα είχε ίσως κάποιο νόημα εάν, έστω, τον υποστήριζαν οι αγαπημένοι τους αριθμοί.
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ