Charlie Hebdo, απάντηση οι αξίες του ευρωπαϊκού διαφωτισμού

του Κώστα Ζαχαριάδη

Οι ηγέτες όλου του κόσμου, από τον Μπάρακ Ομπάμα και την Άνγκελα Μέρκελ έως και τους ηγέτες όλων των αραβικών χωρών και του Ιράν, έσπευσαν να καταδικάσουν τις αποτρόπαιες δολοφονικές επιθέσεις στο Παρίσι. Όλοι οι γάλλοι πολιτικοί, από την αριστερά έως την δεξιά, με ψύχραιμο τρόπο απέφυγαν να μιλήσουν για οτιδήποτε άλλο εκτός από καταδίκη και νηφαλιότητα. Ακόμα και η γνωστή για τις ακροδεξιές θέσεις της Μαρί Λεπέν, απέφυγε να εκμεταλλευτεί πολιτικά τους θανάτους, κάνοντας λόγο για τους κινδύνους του φανατισμού.

Όλοι, πλην του έλληνα πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά που προτίμησε να συνδέσει την επίθεση στο Παρίσι με τις ελληνικές εκλογές, με γενικεύσεις και ύφος που θα περίμενε κανείς να συναντήσει σε σχόλια αναγνωστών περιθωριακών blogs στο internet. «Στο Παρίσι είχαμε μακελειό με 12 νεκρούς κι εδώ κάποιοι προσκαλούν ξένους μετανάστες» δήλωσε ο Αντώνης Σαμαράς. Ο έλληνας πρωθυπουργός, είναι ο μόνος ευρωπαίος πρωθυπουργός, ο μόνος ευρωπαίος δεξιός ηγέτης που τόλμησε να εξομοιώσει τους φανατικούς δολοφόνους του Παρισιού με κάθε μουσουλμάνο, με κάθε μετανάστη, μόνο και μόνο για να φέρει στην προεκλογική συζήτηση το θέμα του μεταναστευτικού και να συνθηματολογήσει χαϊδεύοντας τα αυτιά των ακροδεξιών ψηφοφόρων. Οι ψήφοι της Χρυσής Αυγής άλλωστε ήταν πάντα στόχος για τον κ. Σαμαρά και μας το επιβεβαίωσε αυτό και η περίπτωση Μπαλτάκου.

Στο ίδιο κλίμα ο Μάκης Βορίδης (υπουργός Υγείας…) χαρακτήριζε «βάρος για το σύστημα υγείας τους χιλιάδες παράτυπους μετανάστες». Τα Χριστούγεννα είχαμε τον Άδωνι Γεωργιάδη να δηλώνει για τους Σύρους πρόσφυγες που είχαν κατασκηνώσει στο Σύνταγμα ότι αυτοί φταίνε που δεν ψωνίζει ο κόσμος. Άραγε, μπορούν να νιώθουν βολικά με αυτό οι σοβαροί δεξιοί δημοκράτες, στελέχη και ψηφοφόροι της Νέας Δημοκρατίας; Ξεχνάει ο κ. Σαμαράς ότι δεν ήταν μετανάστες αυτοί που σκότωσαν τον Παύλο Φύσσα. Ότι δεν ήταν μετανάστης ο Νορβηγός ναζί που σκότωσε 71 συμπατριώτες του. Ούτε πολιτογραφημένοι μετανάστες ήταν όσοι συμμετείχαν στην επίθεση των Δίδυμων Πύργων. Ξεχνάει ότι η Γαλλία, η Μεγάλη Βρετανία, η Γερμανία και οι άλλες δυτικοευρωπαϊκές χώρες έχουν πολιτογραφήσει εκατομμύρια μετανάστες και τους έχουν εντάξει πλήρως στην κοινωνία τους και στις κρατικές τους δομές. Κάνει πως δεν γνωρίζει, αυτό που γνωρίζουν όλοι οι άλλοι ηγέτες και πολιτικοί. Ότι η επίθεση στο Παρίσι δεν ήταν αποτέλεσμα της γαλλικής μεταναστευτικής πολιτικής. Ότι στο Παρίσι δεν επιτέθηκε το Ισλάμ άλλα μια μικρή μερίδα επικίνδυνων εξτρεμιστών φασιστών.

Κι ότι εν τέλει η επίθεση ήταν πρωτίστως εναντίον της δημοκρατίας και της ελεύθερης έκφρασης. Καθόλα φασιστική. Γνωρίζει επίσης ότι η απειλή του φανατισμού δεν αποκρούεται ούτε με φράχτες, ούτε με μισαλλόδοξα συνθήματα. Το μόνο που επιτυγχάνεται έτσι είναι να διεισδύουν ακόμη πιο βαθιά στην ελληνική κοινωνία ρατσιστικές και ξενοφοβικές αντιλήψεις που δημιουργούν ένα αποτρόπαιο τοπίο φανατισμού και βίας, βρίσκοντας μάλιστα πολιτική κάλυψη ακόμη κι από τον ίδιο τον πρωθυπουργό.

Δεν φαίνεται να νοιάζεται όμως για όσα καλλιεργεί ο κ. Σαμαράς που τη μια προβάλει το ευρωπαϊκό του προφίλ και την άλλη ασπάζεται τον σκοταδισμό, πέρα από κάθε ευρωπαϊκή λογική. Οι ηγέτες της ευρωπαϊκής δεξιάς δεν μπορούν να καμαρώνουν βρισκόμενοι στο ίδιο κάδρο μαζί του. Ούτε και κανένας δημοκράτης πολιτικός και πολίτης, μπορεί να συμπορευτεί με κάποιον που θέλει να δημιουργήσει μια χώρα με πολίτες στα κάγκελα. Για όσους πάντως υποστηρίζουν ότι μετά το ατόπημα αυτό, «δεν έχει πιο κάτω», μάλλον θα εκπλαγούν. Ο κ. Σαμαράς μπορεί και χειρότερα.

O θρησκευτικός αλλά και κάθε είδος φανατισμού (fanum=ιερό) βρίσκουν συνήθως έδαφος όταν υπάρχουν προβλήματα κοινωνικής και οικονομικής σταθερότητας. Μισαλλοδοξία συναντάται κυρίως σε κοινωνίες όπου επικρατεί άγνοια, υπάρχει έλλειψη δημοκρατικής διαπαιδαγώγησης και διαμόρφωσης δημοκρατικής συνείδησης. Το μίσος αυτό μπορεί να τροφοδοτείται και από πολιτικές ηγεσίες για πολιτικούς λόγους. Χαρακτηριστικότερο τέτοιο ιστορικό παράδειγμα, η ναζιστική Γερμανία την περίοδο 1933-1945. 

Ο θρησκευτικός φανατισμός εμφανίστηκε με ιδιαίτερη ένταση σε διάφορες φάσεις του ιστορικού χρόνου μέσα στην Ευρώπη. Διακρίνουμε τους διωγμούς των χριστιανών στην αρχαία Ρώμη (1ος - 4ος αιώνας μ.Χ.) τις βίαιες συγκρούσεις στο εσωτερικό του χριστιανισμού με τις αιρέσεις. Στο Μεσαίωνα έχουμε τους διωγμούς βυζαντινών αυτοκρατόρων κατά αιρετικών, τους διωγμούς του Ισλάμ κατά των χριστιανών της Μέσης Ανατολής και αργότερα των Βαλκανίων. Πριν από την πτώση του Βυζαντίου έχουμε τις Σταυροφορίες των Δυτικών χριστιανών κατά των ορθοδόξων χριστιανών και μουσουλμάνων από τον 11ο έως το 15ο αιώνα, με τις γνωστές επιδιώξεις της ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, αλλά και τον αντισημιτισμό αργότερα, που αναπτύχθηκε στη Δυτική Ευρώπη. Χαρακτηριστικές επίσης είναι οι δίκες της Ιεράς Εξέτασης, το «κυνήγι μαγισσών» στη Δυτική Ευρώπη και την Αμερική. Τέλος, οι θρησκευτικοί πόλεμοι μεταξύ Προτεσταντών και Ρωμαιοκαθολικών στην Ευρώπη από το 16ο έως το 18ο αιώνα που είχαν και κυρίως πολιτικά αίτια.

Η Ευρώπη του Διαφωτισμού, στον αντίποδα αυτής της βιαιότητας, της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας και του φανατισμού, έθεσε το αίτημα της ανεξιθρησκίας, δηλαδή τον σεβασμό από το κράτος και από κάθε άνθρωπο των θρησκευτικών πεποιθήσεων του καθενός. Καθιερώθηκε με τη «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη» της Γαλλικής Επανάστασης (1789) και παγκοσμίως καθιερώθηκε το 1948 με την «Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου» του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (άρθρο 18). Έκτοτε αποτελεί μέρος του συντάγματος των ευρωπαϊκών κρατών.

Είναι αλήθεια ότι τα τραγικά γεγονότα, στη Γαλλική πρωτεύουσα επανέφεραν στη δημόσια συζήτηση το ζήτημα της αντιμετώπισης των φανατικών ισλαμιστών.

Η Ευρώπη οφείλει να ξεκαθαρίσει σύντομα την πολιτική της απέναντι στα φαινόμενα που γεννούν τον ισλαμικό φανατισμό. Δεν μπορεί να καταδικάζουμε τις σφαγές δημοσιογράφων στην Ευρώπη και να σφυρίζουμε αδιάφορα για τις μαζικές σφαγές αμάχων στη Μέση Ανατολή! Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το τέρας του τζιχαντισμού το εξέθρεψαν με τις πολιτικές τους όχι μόνο περιφερειακές δυνάμεις που δρουν στη Συρία και το Ιράκ, αλλά και δυνάμεις της Δύσης και της Ευρώπης. Η Ευρώπη δεν μπορεί να απαντήσει στην τρομοκρατία των φανατικών ισλαμιστών με την περιστολή ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών, ούτε διολισθαίνοντας στην ισλαμοφοβία ή σε έναν «πόλεμο πολιτισμών», όπως ακριβώς θα επιθυμούσαν οι δράστες της επίθεσης στο  περιοδικό Charlie Hebdo…

*Ο Κώστας Ζαχαριάδης είναι υποψήφιος βουλευτής Β' Αθηνών με τον ΣΥΡΙΖΑ