Ο Μποστ για το λεύκωμα του Μέρτεν -και τα απόρρητα της CIA

του Νίκου Σαραντάκου

Το ιστολόγιο αγαπά πολύ τον Μποστ και συχνά πυκνά παρουσιάζει σκίτσα του. Εδώ και καιρό έχω καθιερώσει να δημοσιεύω περίπου μια φορά το μήνα ένα σκίτσο για ένα γεγονός που συνέβη πριν από 50 χρόνια, αλλά σήμερα θα σπάσω αυτή την παράδοση διότι το σκιτσο που θα παρουσιάσω αφορά ένα γεγονός που ξανάρχεται στην επικαιρότητα ύστερα από 53 ή 55 χρόνια: εννοώ τις (υποτιθέμενες ή όχι) σχέσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή κατά την Κατοχή με τους Γερμανούς κατακτητές.

Θα ξέρετε ίσως ότι ο Μαξ Μέρτεν, ο Γερμανός χασάπης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, ανώτερος δημόσιος υπάλληλος επί Δυτικής Γερμανίας στη δεκαετία  του 1950, ήρθε στην Ελλάδα το 1959 ως τουρίστας, πιάστηκε, καταδικάστηκε και μετά αμνηστεύτηκε (τον Νοέμβριο του 1959) και γύρισε στη Γερμανία. Λίγο αργότερα,  τέλη Σεπτεμβρίου 1960, έκανε δηλώσεις στο περιοδικό Σπίγκελ και σε μια εφημερίδα του Αμβούργου, σύμφωνα με τις οποίες ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής, ο υπουργός εσωτερικών Τάκος Μακρής και η γυναίκα του η Δοξούλα ήταν έμμισθοι πληροφοριοδότες των αρχών κατοχής και είχαν πάρει αμοιβή από τις κατασχεμένες εβραϊκές περιουσίες για τις πληροφορίες που έδωσαν. Ο Μέρτεν αναφέρει ότι η Δοξούλα, που ήταν γραμματέας στη γερμανική διοίκηση Θεσσαλονίκης, του είχε χαρίσει τα Χριστούγεννα του 1942 λεύκωμα με αναμνηστικές φωτογραφίες. Κατηγορήθηκε για συνεργάτης και ο υφυπουργός Αμύνης Γ. Θεμελής, επί κατοχής νομάρχης Πέλλης, με αρμοδιότητα να συγκεντρώνει ομήρους. Θεμελής και Μακρής έκαναν μήνυση στον Μέρτεν και στα έντυπα αλλά… στις ελληνικές δικαστικές αρχές κι έτσι η δίκη δεν έγινε ποτέ. Οι κατηγορίες του Μέρτεν πλανήθηκαν καιρό πάνω από την ελληνική κυβέρνηση αλλά ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν.

Ο Μποστ είχε κάνει αρκετά πολύ τολμηρά σκίτσα για την υπόθεση Μέρτεν -ένα από τα οποία έχουμε παρουσιάσει εδώ πριν από πεντέμισι χρόνια -κοιτάξτε το διότι έχει και κάποιο πρόσθετο υλικό.

Σήμερα παρουσιάζω ένα ακόμα σκίτσο εκείνης της περιόδου.

Το σκίτσο το πήρα από τη συλλογή «Το λεύκωμά μου» που εξέδωσε ο Μποστ τα Χριστούγεννα του 1960 και περιλαμβάνει γελοιογραφίες εκείνης της χρονιάς. Η πρώτη δημοσίευση πρέπει να έγινε τον Οκτώβριο του 1960, αλλά δεν ξέρω σε ποιο έντυπο: πάντως όχι στην Ελευθερία, ούτε στη Μακεδονία γιατί αυτές τις έχω αποδελτιώσει (το 1960 ο Μποστ συνεργαζόταν με αυτές τις δύο εφημερίδες αλλά και με άλλα έντυπα).

Ο Μποστ παρουσιάζει τον Καραμανλή με τα χαρακτηριστικότατα φρύδια του να δίνει συνέντευξη σε δημοσιογράφο για την υπόθεση Μέρτεν και να κάνει λόγο για το περίφημο λεύκωμα. Βεβαίως και δόθηκε το λεύκωμα, απαντάει:

Βεβέως, διότη αν ήτο τίποτε κακόν, θα το σκίναμε, εδώ εδόσαμαι την Κήπρον, το λέφκομα δεν θα δύναμαι;

Ήταν νωπή η συμφωνία της Ζυρίχης για την Κύπρο -προσέξτε και την αριστουργηματική ανορθογραφία που μετατρέπει το «δίναμε» σε «δύναμαι»!

Το κείμενο της μπορντούρας, για να μη στραβολαιμιάζετε:

Κατηραμένον λέφκομα, πλήρης με παρελάσεις
ολίγου δην την σιμπαγή ΕΡΕ να μας χαλάσης.
Οι φοβηθέντες βουλεφταί ιδών κι αποφασίσας
δια ισχηράν κηβέρνησιν θα είνε πολεμίσας.
Γλυκειά αποζημίοσις ελθών αι εκλογέ
θα είναι βγάζων αρκετοί αγρίων οιμωγαί.
Ο βουλεφτής άνεφ δουλειά είνε διά να τον κλέτε
Τι συνεχώς «παρέτησιν» κε «γόητρον» μας λέτε.
Με τέτοια νέκρα έξωθεν κε τέτοια ανεργία
Θεός φιλάξη την ΕΡΕ κε την προθυπουργία.
Μασάτε βουλεφτέ καλά, κε την ΕΡΕ στηρίζετε
κι όσοι μιλούν «αντεθνικώς» τα δόντια να τους τρίζετε.
Εμείς ζωή κε κότε
και οι λοιποί «προδότε».

Δεν είχα πολύ χρόνο να το ψάξω, νομίζω όμως ότι αναφέρεται σε βουλευτές της ΕΡΕ που είχαν εκδηλώσει φυγόκεντρες τάσεις: όταν έρθουν οι εκλογές, όσοι διαφοροποιηθούν θα χάσουν την έδρα τους, λέει.

Η αλήθεια είναι ότι ενώ η ΕΔΑ, ως αξιωματική αντιπολίτευση που ήταν τότε, ζήτησε να διαλευκανθεί η υπόθεση Μέρτεν, η υπεύθυνη αντιπολίτευση των κεντρώων βοήθησε να κουκουλωθεί το θέμα.

Το έγγραφο που αποχαρακτηρίστηκε από τη CIA το βρίσκετε εδώ. Είναι τετρασέλιδο, αλλά στην ουσία πρόκειται για δυο σελίδες που επαναλαμβάνονται.

Το μετέγραψα επειδή ως την ώρα που άρχισα να γράφω δεν βρήκα πουθενά μεταγραφή του. Προσέξτε ότι ο ανώνυμος πράκτορας είναι κάπως γενναιόδωρος με τα κεφαλαία.

ΑΚΡΩΣ ΑΠΟΡΡΗΤΟΣ – 16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1962

ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ κ. ΚΩΝΣΤ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙ -ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙ- ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ ΤΩΝ ΠΡΑΚΤΟΡΩΝ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΚΑΤΟΧΗΣ, ΩΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΟΥ ΜΕΡΤΕΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΞΟΝΤΩΣΙΝ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ

Ι. Κατά την αυτήν χθεσινήν συνομιλίαν μου με τον Σύμβουλον Πρεσβείας κ. ΙΩΑΝΝΗΝ ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ, Ούτος μού ανεκοίνωσε και τα κάτωθι υπό άκρως απόρρητον τύπον:

Α. Κατά την πέρυσι διεξαχθείσαν εις ΙΣΡΑΗΛ Δίκην του Γερμανού Εγκληματίου Πολέμου ΑΝΤΟΛΦ ΑΪΧΜΑΝ, μεταξύ των στοιχείων που περιείχοντο εις την κατ’ αυτού Δικογραφίαν, βάσει της οποίας παρεπέμφθη Ούτος εις Δίκην και κατεδικάσθη εις θάνατον, περιείχετο και ένας επίσημος πίναξ των -κατά την κατοχήν- διατελεσάντων Πρακτόρων των Γερμανικών Αρχών Κατοχής εις την ΕΛΛΑΔΑ Ελλήνων Υπηκόων, οι οποίοι είχον συνεργασθή μετά του ΜΕΡΤΕΝ εν ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ εις το έργον της εξοντώσεων των Εβραίων της Πόλεως ταύτης και της λαφυραγωγήσεως των περιουσιών αυτών. Ο Πίναξ ούτος των Πρακτόρων απετέλει μέρος των εγγράφων και αποδεικτικών Στοιχείων, που ανεφέροντο εις το Κεφάλαιον των διώξεων των Εβραίων της ΕΛΛΑΔΟΣ.

Β. Την δίκην του ΑΪΧΜΑΝ είχεν παρακολουθήσει διά λογαριασμόν της Ελληνικής Κυβερνήσεως ένα[ς] έμπιστος Υπάλληλος, Ισραηλιτικής Καταγωγής, ανήκων εις την Υπηρεσίαν Τύπου της εις το ΙΣΡΑΗΛ Διπλωματικής Αντιπροσωπείας της Ελλάδος, και το πρώτον διορισθείς όταν ο κ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ ήτο προ αρκετών ετών Διπλωματικός Αντιπρόσωπος της ΕΛΛΑΔΟΣ πλησίον της Κυβερνήσεως του ΙΣΡΑΗΛ.- Φυσικά ο Ισραηλίτης Οτος Υπάλληλος, υπηρετήσας επί πολύ διάστημα και υπό τας διαταγάς του κ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΥ είχε συνδεθή πολύ μετ’ αυτού και είχε προσφέρει εις αυτόν εξαιρέτους υπηρεσίας εν τη αποστολή του.- Διατηρεί έκτοτε σχέσεις μετ’ αυτού ο κ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ.-

Γ.- Ο Ισραηλίτης Ούτος έμπιστος της Υπηρεσίας του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, υπό την ιδιότητα του εκπροσώπου της Ελληνικής Κυβερνήσεως προς παρακολούθησιν της Δίκης ΑΪΧΜΑΝ, έλαβε γνώσιν των αφορώντων τους Εβραίους της ΕΛΛΑΔΟΣ εγγράφων της Δικογραφίας, έλαβε δε γνώσιν και του συνημμένου Πϊνακος των Ελλήνων Πρακτόρων των Γερμανών της Κατοχής και εις τον Πίνακα τούτον ανέγνωσεν ιδίοις όμμασι και το όνομα του σημερινού Πρωθυπουργού της Ελλάδος κ. ΚΩΝΣΤ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ.- Ειδοποίησε -κατόπιν τούτου- την Κυβέρνησιν αρμοδίως.-

Δ. Κατόπιν τούτου, η Ελληνική Κυβέρνησις τόσον διά του εις ΙΣΡΑΗΛ Διπλωματικού της Εκπροσώπου, όσον και διά του εν Αθήναις Διπλωματικού Εκπροσώπου του ΙΣΡΑΗΛ κ. ΚΑΠΕΛ προέβη εις επίμονα διαβήματα προς την Κυβέρνησιν του ΙΣΡΑΗΛ, όπως μη κοινολογηθή κατ’ ουδένα τρόπον ο εν λόγω ΠΙΝΑΞ κατά την Δίκην, ίνα μη αποκαλυφθή προφανώς το όνομα του κ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ.- Η Κυβέρνησις του ΙΣΡΑΗΛ εδέχθη την ελληνικήν παράκλησιν και πράγματι ο Γενικός Εισαγγελεύς ΧΑΟΥΣΝΕΡ δεν εχρησιμοποίησε κατά την Δίκην τα Στοιχεία του Πίνακος τούτου.

Ε. Εσχάτως, ο κ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ συνηντήθη με τον εν λόγω Ισραηλίτην Υπάλληλον Τύπου της εις ΙΣΡΑΗΛ Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας, ο οποίος του εξιστόρησε και του απεκάλυψεν, υπό άκρως απόρρητον τύπον, τα του Πίνακος και τα διαβήματα της Ελληνικής Κυβερνήσεως, και τον διεβεβαίωσε κατηγορηματικώς ότι το όνομα του κ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ περιελαμβάνετο πράγματι εις τον Πίνακα των Πρακτόρων των Γερμανών της Κατοχής, υπογραμμισμένον δι’ ερυθράς μολυβδίδος, όπως διά τοιαύτης μολυβδίδος ήσαν υπογραμμισμένα και τα ονόματα πολλών άλλων Ελλήνων Πρακτόρων, μεταξύ των οποίων μου ανεκοίνωσε και τα ονόματα του Καθηγητού του Πανεπιστημίου κ. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ, ως και του κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΛΔΑΡΗ, τέως Πρωθυπουργού και Αρχηγού του Λαϊκού Κόμματος.

2.- Υπεσχέθην κατηγορηματικώς εις τον κ. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΝ άκραν εχεμύθειαν επί όλων των ανωτέρω πληροφοριών του.-

Να σημειωθεί ότι σε άλλο απόρρητο έγγραφο της CIA υπάρχει εξιστόρηση της υπόθεσης των δημοσιεύσεων του Μέρτεν στο περιοδικό Σπίγκελ.

Θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς ότι αν ήταν αληθινές οι πληροφορίες του απόρρητου εγγράφου  θα υπήρχε μέγα θέμα, διότι θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς ότι αυτός ηταν ο λόγος της, ας πούμε, υποχωρητικής στάσης του Κ. Καραμανλή απέναντι στη Γερμανία σε ό,τι αφορά τις κατοχικές διεκδικήσεις -θα είχε ο ίδιος λερωμένη τη φωλιά του.

Αλλά βέβαια, δεν πρόκειται να πιστέψουμε τις συκοφαντίες ενός Ναζιστή, ούτε τις ραδιουργίες των μυστικών υπηρεσιών. Ο εθνάρχης μας είναι άσπιλος και τη μνημη του κανένα απόρρητο έγγραφο δεν μπορεί να την κηλιδωσει!

https://sarantakos.wordpress.com/