Κουρδικό σταυρόλεξο

του Γιώργου Καπόπουλου

Η αντίδραση του Ερντογάν στην αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος και κυρίως η μέσω Γκιουλέν απόδοση της ευθύνης στις ΗΠΑ λειτουργεί σαν επιταχυντής εξελίξεων στο Κουρδικό. Με αφετηρία την επόμενη μέρα της «καταιγίδας της Ερήμου», την άνοιξη του 1991, οι ΗΠΑ και πιο διακριτικά το Ισραήλ -οι υπηρεσίες του οποίου στήριξαν από τη δεκαετία του '60 την κουρδική ανταρσία στο Ιράκ- άρχισαν να επενδύουν στρατηγικά στη χειραφέτηση των Κούρδων. Η σταθερά ήταν δεδομένη: Ενα ενιαίο ανεξάρτητο Κουρδιστάν είναι εργαλείο μείωσης της ισχύος και άσκησης ελέγχου στο Ιράν, στο Ιράκ και στη Συρία.

Η μεταβλητή επίσης δεδομένη: Η εξαίρεση της συμμάχου τότε Τουρκίας ή, καλύτερα, μια μεταβατική περίοδος ώστε μια εσωτερική πολιτική λύση να διευθετήσει το Κουρδικό εντός της τουρκικής επικράτειας, αφήνοντας ανοικτή την επιλογή της πλήρους απόσχισης.

Σήμερα οι Κούρδοι της Βορειοανατολικής Συρίας, υπό τη σκέπη της αδελφής του ΡΚΚ οργάνωσης PYD κατά κύριο λόγο και κατά δεύτερο οι μαχητές Πεσμεργκά του Κουρδικού Αυτόνομου Βόρειου Ιράκ, λειτουργούν ως «υπεργολάβοι» των ΗΠΑ, που δεν θέλουν να εμπλέξουν χερσαίες δυνάμεις στην επίθεση για την εξάλειψη του Ισλαμικού Κράτους των τζιχαντιστών. Η Βορειοανατολική Συρία αναδεικνύεται σταθερά σε ρόλο ανάλογο με αυτόν που διαδραμάτισε το Πεδεμόντιο στη δεκαετία 1860-70 στην ενοποίηση της Ιταλίας: Πρώτον, δίνει μια ασφαλή βάση ανεφοδιασμού και αναδίπλωσης στους μαχητές του ΡΚΚ στη Νοτιο­ανα­τολική Τουρκία. Δεύτερον, αυξάνει την πίεση στην κυβέρνηση Μπαρζανί της αυτόνομης κουρδικής οντότητας του Βορείου Ιράκ να χειραφετηθεί από την Αγκυρα και να βρει νέες ισορροπίες τόσο με τη Βαγδάτη όσο και με την Τεχεράνη.

Μέχρι την άνοιξη του 2015 οι ατελείωτοι γύροι διαπραγματεύσεων του επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών ΜΙΤ, Φιντάν, με τον έγκλειστο στο Ιμραλί, Οτσαλάν, έδειχναν ότι ο Ερντογάν επένδυε σε μια σώφρονα επιλογή, τη δυνατότητα που είχε μέχρι τότε να διαφοροποιήσει την κουρδική Νοτιοανατολική Τουρκία από τη δυναμική χειραφέτησης του Βορείου Ιράκ και της Βορειοανατολικής Συρίας με τη χορήγηση αυτονομίας σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.

Σήμερα ο Ερντογάν θεωρεί ασύμβατη την όποια παραχώρηση στους Κούρδους εντός συνόρων με την προσωποπαγή εξουσία του, ενώ εκτός συνόρων ο κατά απόλυτη προτεραιότητα στόχος του δεν είναι οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους, αλλά οι Κούρδοι της Συρίας.

Η επόμενη μέρα της αντιπαράθεσης του καθεστώτος Ερντογάν με τις ΗΠΑ εντοπίζεται στη Νοτιο­ανατο­λική Τουρκία: Αν συνεχιστεί η καθημερινή αντιαμερικανική ρητορική, διανθισμένη με απειλές για κλείσιμο της βάσης του Ιντσιρλίκ, τότε δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε αν δούμε αναβαθμισμένη δράση του ΡΚΚ στη Νοτιοανα­τολική Τουρκία, με πρόσφατη προειδοποίηση πριν από λίγους μήνες τις μάχες χαρακωμάτων σε μεγάλες πόλεις, όπως το Ντιγιαρμπακίρ, από μαχητές που μέχρι πρόσφατα δρούσαν μόνο σε ορεινές και δύσβατες περιοχές. Το μήνυμα των ΗΠΑ είχε σταλεί πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος, όταν στρατιώτες των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων είχαν φωτογραφηθεί στη Βορειοανα­το­λική Συρία με στολές Κούρδων ανταρτών, τις οποίες στη συνέχεια προώθησαν στα ειδησεογραφικά πρακτορεία.

Ολα τα παραπάνω μπορούν να υλοποιηθούν με τήρηση των προσχημάτων του status quo: Δεν χρειάζεται η Βορειοανατολική Συρία να γίνει de jure ανεξάρτητη, καθώς η de facto αυτονομία του Βορείου Ιράκ είναι μια πλήρης χειραφέτηση. Σε αντίθεση μάλιστα με τις διαχρονικές προστριβές Βορείου Ιράκ-Βαγδάτης, να θυμίσουμε ότι η χειραφέτηση των Κούρδων της Βορειοανατολικής Συρίας έγινε με τις ευλογίες, αν όχι με την παρότρυνση της Δαμασκού.

http://www.ethnos.gr/