Εθνικισμός και Πατριωτισμός

Του Άγη Βερούτη 
 

Δυστυχώς οι έννοιες δεν παραμένουν σταθερές στο χρόνο, αλλά μεταβάλλονται ανάλογα με τις συνήθειες και τις αντιλήψεις της κάθε εποχής. Επίσης οι έννοιες είναι πολυσήμαντες αναλόγως της γεωγραφικής περιοχής και χώρας στην οποία αυτές ερμηνεύονται. 

Η έννοια της εθνικής υπερηφάνειας είναι πολύ προσφιλής σε φιλελεύθερες χώρες που δεν έχουν πρόσφατα περάσει από Ακροδεξιά δικτατορία, ενώ είναι λιγότερο αποδεκτή σε χώρες όπου κάποιοι σε ζώσα μνήμη κατέλυσαν το Δημοκρατικό πολίτευμα, και με την πρόφαση της υπεράσπισης των εθνικών συμφερόντων από την ακροδεξιά ερμηνεία προχώρησαν σε διώξεις συμπολιτών τους για να διατηρήσουν την μη δημοκρατική εξουσία που σφετερίστηκαν.

Προσωπικά δεν έχω καταφέρει να αποσπάσω από συνομιλητή μου έναν επαρκώς αποδεκτό ορισμό των εννοιών του Εθνικισμού και του Πατριωτισμού. 

Η πιο πρόσφατη απόπειρα ορισμού των δύο αυτών εννοιών, ότι δηλαδή "πατριωτισμός είναι να αγαπάς τη δική σου πατρίδα ενώ εθνικισμός είναι να μισείς τις πατρίδες των άλλων", ομολογώ ότι μου αφήνει πολλά σημεία θολά ή ακόμη και εντελώς σκοτεινά.

Στη σύγχρονη ιστορία η λέξη εθνικισμός (nationalism) εχρησιμοποιήθηκε κατά κόρον από Ακροδεξιά αποβράσματα όπως ο Χίτλερ και άλλοι θαυμαστές του, προκειμένου να μασκαρέψουν τη ρητορική του μίσους, της μισαλλοδοξίας, του ρατσισμού και της εγκληματικής συμπεριφοράς απέναντι σε συλλογικές οντότητες που ήθελαν να εξοντώσουν. 

Από την άλλη, η λέξη Πατριωτισμός συγκλίνει σε χρήση προς την αμυντική προάσπιση των αναγκών και της εδαφικής ακεραιότητας της Πατρίδας, όπως πχ στην άμυνα απέναντι σε έναν επίδοξο κατακτητή ή εχθρό. 

Έτσι πριν 100 χρόνια, θα λέγαμε ότι πχ η υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων και κοινωνικών σχεδίων για το καλύτερο μέλλον του έθνους-κράτους είναι στο πλαίσιο του "καλώς εννοούμενου Εθνικισμού". 

Όμως σήμερα, με τη λέξη καταχρηστικά λερωμένη από ακροδεξιές συλλογικότητες, παγκόσμιους πολέμους και δικτατορίες, δεν έχουμε πια λέξη για να περιγράψουμε τις προσπάθειες ανθρώπων για την καλυτέρευση του έθνους-κράτους, για την προώθηση των εσωτερικών και εξωτερικών συμφερόντων ενός έθνους, που να μην σκοντάφτει στην εχθροπάθεια του "Εθνικισμού" στο συλλογικό υποσυνείδητο, ή την παθητική φύση του "Πατριωτισμού" όταν οι συνθήκες έκτακτης ανάγκης καλούν κάποιον να βάλει το προσωπικό του συμφέρον ή και τη ζωή του σε δεύτερη μοίρα για τη συλλογική επιβίωση. 

Χωρίς μιαν γενικά αποδεκτή λέξη με απόλυτα θετική έννοια, που θα περιγράψει την τίμια και ενάρετη προσπάθεια του ατόμου για να προάγει τα εθνικά συμφέροντα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την προοπτική να μην προσπαθεί κανένας για το κοινό καλό της συλλογικότητας που είναι το Έθνος-Κράτος, ή να μην έχει τρόπο να συνεγείρει τους ομοεθνείς του σε προσπάθειες "εθνικής σημασίας" από φόβο να παρεξηγηθεί για "κακώς εννοούμενα Εθνικιστής". Για τοπικιστής μεγάλης κλίμακας. 

Όμως, Έλληνας (για παράδειγμα) γίνεσαι, δεν γεννιέσαι απλώς. Οι προπάτορές μας έλεγαν ότι Έλληνας είναι όποιος έχει λάβει ελληνική παιδεία. Και κυρίως αυτό ορίζεται στη γλώσσα και το αξιακό πλαίσιο. 

Άρα, με αυτή την οπτική Εθνικό Θέμα μεγάλης σημασίας δεν είναι μόνο οι απειλές της εδαφικής ακεραιότητας μας και ο αλυτρωτισμός των γειτόνων μας, αλλά και η συνοχή του συστήματος παιδείας μας και η επιτυχία με την οποία μετατρέπει άτομα σε Έλληνες. 

Ποιο είναι πχ το αξιακό πλαίσιο που καθορίζει την ελληνικότητα;

Πού καταγράφεται αυτό (δεν βρίσκεται στο Σύνταγμα μας δυστυχώς), και πώς διδάσκεται στα σχολεία μας; 

Πώς θα προασπίσουμε οι Έλληνες τα εθνικά μας συμφέροντα αν νομίζουμε ότι αρκεί ένα διαβατήριο, μια ταυτότητα ή ένα ελληνικό επώνυμο για να είσαι Έλληνας, και συλλογικά παραβλέπουμε όλα όσα μας έχει διδάξει η ιστορία των προηγούμενων 3.000 ετών για τις αρετές της τιμιότητας, της φιλίας, των δεσμών των λόγων και της δίκαιας συμπεριφοράς;

Πού καταγράφεται το σύνολο των προτεραιοτήτων του έθνους-κράτους μας, τις οποίες προωθώντας ο καθένας μας θα συνεισφέρει στη μακροβιότητα του έθνους;

Και τελικά, γιατί η κοινωνία έχει καταλήξει να εξισώνει την επιθυμία για ευημερία και μακροημέρευση του έθνους ως κάτι ενάντια στα ατομικά και συλλογικά συμφέροντα ομάδων που βάζουν πάνω από όλα τον προσωπικό πλουτισμό και τη συντεχνιακή επικράτηση ακόμα και αν αυτό είναι βλαβερό για την υπερ-συλλογικότητα που ονομάζουμε Ελλάδα;

Με την ευκαιρία της οικονομικής μας κατρακύλας ως έθνος-κράτος που επήλθε στα τελευταία δέκα χρόνια, είναι ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε τα εθνικά μας θέματα, δηλαδή τα θέματα πρωταρχικής σημασίας για τη μακροημέρευση του έθνους μας, της Ελλάδας. 

Είναι εθνικό θέμα η επίλυση του δημογραφικού προβλήματος για να υπάρχουμε σε 200 χρόνια από σήμερα!

Είναι εθνικό θέμα η δημιουργία παιδείας που θα μετατρέπει σε Έλληνες όποιους μετέχουν σε αυτήν, ανεξαρτήτως καταγωγής ή φυλής!

Είναι εθνικό θέμα η διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας για να δημιουργήσει πλούτο που θα εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του Έθνους!

Είναι εθνικό θέμα η ανεξαρτητοποίηση και αποϊδρυματοποίηση της Δικαιοσύνης για να επαναφέρει το αίσθημα δικαίου στους πολίτες, χωρίς το οποίο θα αρνούνται πάντα να προασπίσουν τα εθνικά μας συμφέροντα!

Είναι εθνικό θέμα η αποβολή των παρασίτων από το δημόσιο μισθολόγιο διότι καταναλώνουν πόρους που θα έπρεπε να επενδύονται στη μακροβιότητα της χώρας μας!

Είναι εθνικό θέμα η επανανομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος αλλιώς μας περιμένουν τεράστιες δυστυχίες ως ακέφαλη χώρα!

Δυστυχώς προς το παρόν όταν κάποιος θέτει τα παραπάνω θέματα δεν υπάρχει τρόπος να τον χαρακτηρίσουμε παρά επί μέρους. 

Βλέπετε τη λέξη "Εθνικισμός" την έχουν κλέψει οι σοσιαλεθνικιστές που άγονται ως δεξιοί και ακροδεξιοί, με μια πεζοδρομιακή θεώρηση της πραγματικότητας που πηγάζει στο πρόσφατο παρελθόν τους στις παρυφές του υπόκοσμου. 

Ίσως έφτασε η ώρα κάποιος να τραβήξει το πώμα από την μπανιέρα τους...

http://www.capital.gr/