Προεκλογική Τουρκία, διχασμένη και στα όρια της πτώχευσης
Η προσωπική οικονομική τους κατάσταση αλλά και το Κουρδικό αναμένεται να βρεθούν στο μυαλό των περισσότερων Τούρκων ψηφοφόρων, σύμφωνα με ανάλυση του Stratfor, καθώς η χώρα βαδίζει προς τις περιφερειακές εκλογές της 31ης Μάρτη, οι οποίες θα αποτελέσουν βαρόμετρο για το κυβερνών κόμμα AKP. Στην προηγούμενη αντίστοιχη εκλογική αναμέτρηση το 2014 το κόμμα του Ταγίπ Ερντογάν είχε θριαμβεύσει με ένα ποσοστό άνω το 40%, επικρατώντας με άνεση τόσο της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ρεπουμπλικάνικου Κόμματος CHP, του εθνικιστικού MHP αλλά και του φιλοκουρδικού HDP.
Στα πέντε χρόνια μετά τα κόμματα αυτά - μαζί με μερικούς νέους σχηματισμούς - παλεύουν για μεγαλύτερη αντιπροσώπευση σε τοπικό επίπεδο, καθώς τα πολιτικά διακυβεύματα είναι μεγαλύτερα από ποτέ, καθώς η αντιπαράθεση επικεντρώνεται πλέον στην καταρρέουσα οικονομία της χώρας αλλά και την προσέγγιση στο φλέγον κουρδικό ζήτημα.
Τα στρατόπεδα
Η Τουρκία πάντως φαινεται βαθιά διχασμένη, με τον μισό πληθυσμό να υποστηρίζει σθεναρά και τον υπόλοιπο μισό να αντιτίθεται με φανατισμό στον πρόεδρο Ταγιπ Ερντογάν, ηγέτη του AKP, ο οποίος προΐσταται ενός πανίσχυρου κρατικού μηχανισμού. Τη στιγμή όμως που ο ίδιος ο Ερντογάν δεν πρόκειται να αμφισβητηθεί, οι κάλπες της 31ης Μάρτη θα αποτελέσουν μια σπάνια δοκιμασία για τη λαϊκή νομιμοποίηση του κόμματός του. Υπό αυτό το πρίσμα είναι το AKP που κινδυνεύει να χάσει στην πραγματικότητα στις εκλογές.
Σε κάθε περίπτωση το κυβερνών κόμμα έχει μετατραπεί σε εκλογική μηχανή, κερδίζοντας τη μια κάλπη μετά την άλλη, και οι εκτιμήσεις βάσει της δύναμης αλλά και της δημοφιλίας του αναφέρουν πως και αυτή η εκλογική αναμέτρηση δεν αναμένεται να αποτελέσει εξαίρεση. Κι αυτό γιατί τη στιγμή που οι αντίπαλοί του μπορούν να απευθυνθούν μόνο σε ένα τμήμα του πληθυσμού της Τουρκίας, το AKP είναι το μόνο κόμμα που απολαμβάνει υποστήριξη από όλες σχεδόν τις δημογραφικές ομάδες στη χώρα. Στο δρόμο μάλιστα προς τις εκλογές του περασμένου έτους εδραίωσε την επαφή με την εθνικιστική και συντηρητική βάση του συμμαχώντας με το εθνικιστικό MHP, με τίτλο η Συμμαχία του Λαού. Τα δυο κόμματα συνεργάζονται και πάλι αυτή τη φορά, διεξάγοντας μια εκστρατεία που τροφοδοτείται από τον οικονομικό λαϊκισμό και τις εθνικιστικές πολιτικές που έχουν γίνει το ψωμί και το βούτυρο της κυβέρνησης.
Απέναντι στη συμμαχία AKP και MHP βρίσκεται η λεγόμενη Συμμαχία του Έθνους, που απαρτίζεται από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και το Κόμμα του Καλού, μια ακροδεξιά διάσπαση του εθνικιστικού MHP. Μαζί, ζητούν τον τερματισμό της διαφθοράς και μια γενναία οικονομική διαρθρωτική μεταρρύθμιση, ενώ ταυτόχρονα σηκώνουν τη σημαία του τουρκικού εθνικισμού. Ωστόσο, τα κόμματα της αντιπολίτευσης, και ιδιαίτερα το Ρεπουμπλικάνιο, εμφάνισαν τις τελευταίες εβδομάδες σημάδια πολιτικής σύγχυσης, δίνοντας την ευκαιρία στο ΑΚΡ και στο ΜΗΡ να τους κατηγορήσουν για έλλειψη οργάνωσης.
Πιο συγκεκριμένα, τα βασικά μέσα ενημέρωσης (τα οποία προωθούν σχεδόν απολειστικά τις απόψεις του ΑΚΡ) έχουν δημοσιεύσει πολυάριθμες αναφορές σχετικά με κύμα παραιτήσεων στο εσωτερικό του Ρεπουμπλικάνικου Κόμματος (του παλαιότερου στην τούρκικη πολιτική ιστορία) δίνοντας έτσι μια εικόνα πλήρους διάλυσής του. Είτε ισχύει κάτι τέτοιο είτε όχι, είναι γεγονός ότι το CHP αποδείχθηκε ανίκανο να σπάσει το ψυχολογικό όριο του 25% εδώ και τρεις δεκαετίες, κάτι που δεν αναμένεται να αλλάξει ούτε στις επερχόμενες κάλπες.
Εκτός όμως από τη λαϊκή υποστήριξή της, το AKP έχει επίσης σχεδόν πλήρη έλεγχο των θεσμών της χώρας - χάρη εν μέρει σε ένα συνταγματικό δημοψήφισμα το 2017 που έδωσε στον Ερντογάν με πολύ ενισχυμένες δυνάμεις - είναι δηλαδή σε θέση να κινήσει τα νήματα της «νομιμότητας» για να αρπάξει μια νίκη όπου είναι αναγκαίο. Επιπλέον, η απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 έδωσε επίσης στην κυβέρνηση Ερντογάν την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για να διαμορφώσει πολιτική και θεσμούς προς όφελός της.
Οι Κούρδοι στο στόχαστρο
Από το 2016, προσπαθεί να παραμερίσει το φιλοκουρδικό HDP, κατηγορώντας το ότι ενεργεί προς το συμφέρον του PKK. Μόνο το 2018, οι αρχές συνέλαβαν 15 μέλη του κοινοβουλίου ή πρώην βουλευτές του HDP διόρισε τοποτηρητές σε 94 απο τους 97 δήμους που είχε κερδίσει το φιλοκουρδικό κόμμα το 2014, συνέλαβε 50 δημάρχους κι έθεσε υπό κράτηση άλλα 2.000 μέλη του.
Αυτές οι πολιτικές είναι βέβαιο, σύμφωνα με τους αναλυτές του Stratfor, ότι θα κερδίσουν τη στήριξη μεγάλου αριθμού των Τούρκων ψηφοφόρων που αντιτίθενται με έντονο τρόπο στο ΡΚΚ, αλλά η επίδρασή τους στους ψηφοφόρους του HDP κάτι τέτοιο μένει να αποδειχθεί στις κάλπες. Κάποιοι εκτιμούν πως αρκετοί ψηφοφόροι ίσως να μην προσέλθουν λόγω του κλίματος τρομοκρατίας που επικρατεί.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση φαίνεται να λαμβάνει άλλα μέτρα για να εξασφαλίσει την υποστήριξη στις κουρδικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης ορισμένων προγραμμάτων οικονομικής ανάπτυξης μικρής κλίμακας στα νοτιοανατολικά. Τον περασμένο μήνα, το HDP κατηγόρησε τις αρχές ότι καταχώρησαν πλασματικούς ψηφοφόρους σε διευθύνσεις στην καρδιά των περιοχών που υποστηρίζουν το φιλοκουρδικό κόμμα. Επιπλέον, ο νέος κύκλος βίαιων συγκρούσεων μεταξύ του τουρκικού κράτους και του PKK το 2015 έχει αναγκάσει υποστηρικτές του HDP να μεταναστεύσουν δυτικά, ενώ τη θέση τους πήρε μεγάλος αριθμός σωμάτων ασφαλείας. Τέλος, ο Ερντογάν απείλησε πως θα προχωρήσει εκ νέου στον διορισμό διών του τοπικών αρχόντων σε όσους δήμους κερδίσει το HDP, κατι που ίσως οδηγήσει πολλούς ψηφοφόρους του στην απχή.
Για το ΑΚΡ παντως, η κύρια πηγή ανησυχίας είναι η οικονομική αστάθεια της χώρας, καθώς η επιδείνωση βασικών δεικτών όπως η ανεργία, ακυρώνουν τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης ότι ένα αναδυόμενο πρόγραμμα οικονομικής εξισορρόπησης μπορεί να στεφθεί από επιτυχία. Στην πραγματικότητα, μόνο τον τελευταίο μήνα, 211.000 άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους, σύμφωνα με την εφημερίδα της αντιπολίτευσης Sozcu. Την ίδια στιγμή, το κόστος των τροφίμων αυξήθηκε κατά 30% μέσα σε ένα χρονο, ενώ φρούτα και λαχανικά έχουν αυξηθεί σε ποσοστό 60%.
Ταυτόχρονα, η αστάθεια της τούρκικης λίρας, ο υψηλός πληθωρισμός, το αυξανόμενο κόστος ζωής και τα ακραία επίπεδα εταιρικού χρέους επιτείνουν την αίσθηση του οικονομικού χάους στη χώρα. Ως αποτέλεσμα, υπάρχουν λιγότερες θέσεις εργασίας που προσφέρονται στον τομέα των κατασκευών, του άνθρακα και της γεωργίας - όλοι σε τομείς που είναι κρίσιμοι στην καρδιά της Ανατολίας, που αποτελεί οχυρό του AKP.
Για το κυβερνών κόμμα πρόκειται για ένα εκρηκτικό μίγμα πριν από τις κάλπες. Άλλωστε ήρθε στην εξουσία το 2002 με βάση νέες ιδέες για την οικονομία, η οποία σε βαθιά ύφεση στις ασταθείς δεκαετίες του 1990. Τώρα, όμως, οι ιδέες της κυβέρνησης σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης φαίνονται παρωχημένες. Απαντώντας στις αυξανόμενες τιμές για τα φρούτα και τα λαχανικά, η κυβέρνηση δημιούργησε τοπικά σημεία πώλησης που προσφέρουν προϊόντα σε μειωμένη τιμή. Είναι αλήθεια πως οι κινητές λαϊκές αγορές έχουν αποδειχθεί πολύ δημοφιλείς για τους κατοίκους των εν λόγω περιοχών (περίπου 300 τόνοι λαχανικών έχουν φύγει τα ράφια σε μόλις δύο εβδομάδες), αλλά η αντιπολίτευση έχει χαρακτηρίσει την συγκεκριμένη κίνηση λαϊκιστικο κόλπο που οικονμικά δεν οδηγεί πουθενά.
Πράγματι, στελέχη της αντιπολίτευησς υπολογίζουν ότι η κυβέρνηση χάνει περίπου 200.000 λίρες (38.000 δολάρια) την ημέρα στην πώληση προϊόντων με έκπτωση. Όπως και να έχει η κατάσταση, η εμφάνιση τέτοιων σημείων πώλησης αντικατοπτρίζει τους φόβους της κυβέρνησης σχετικά με τον πολιτικό αντίκτυπο που επιτρέπει στις δυνάμεις της αγοράς να επιβάλουν τους κανόνες τους πριν από τις εκλογές.
Και παρόλο που το ΑΚΡ περιγράφει το CHP ως ακατάλληλο να κυβερνήσει, αυτό φαίνεται πως προσπαθεί να ανανεωθεί σε βασικούς χώρους μάχης, συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου, της δημαρχίας του μητροπολιτικού δήμου της Κωνσταντινούπολης. Το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης έχει κερδίσει τον συγκείμενο δήμο από το 1994 -όταν έχασε από τον Ταγίπ Ερντογάν- ελπίζει όμως ότι ο νέος πρόεδρος του Εκρεμ Ιμαμόγλου θα μπορέσει να ξαναπάρει τα σκήπτρα επικρατώντας του πρώην πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ.
Αν και το AKP είναι ισχυρό, οι οικονομικές δυσκολίες της Τουρκίας θα μπορούσαν να μειώσουν την υποστήριξή τους, ενώ η εκστρατεία εκφοβισμού του ΑΚΡ κατά του HDP θα μπορούσε να αποδειχθεί μπούμεραγκ. Μια βουτιά στην εκλογική υποστήριξη του AKP θα αποτελούσε ξυπνητήρι για την τουρκική κυβέρνηση, καθώς θα έδειχνε ότι το κόμμα χάνει μέρος της λαϊκής του στήριξης παρά τις πολλές πολιτικές αλλαγές που προωθούσε. Αλλά ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει μια σκληρή απάντηση από τον Ερντογάν.
Πρώτον, γιατί μπορεί να οφηγούσε το ΑΚΡ στο να εδραιώσει την εθνικιστική του στροφή, σβήνοντας έτσι τις πιθανότητες οποιασδήποτε επιστροφής σε μια κουρδική ειρηνευτική διαδικασία στο εγγύς μέλλον. Επιπλέον, μια επιδείνωση της δημοτικότητας του ΑΚΡ θα μπορούσε να προκαλέσει νέες διώξεις εναντίον των εχθρών του AKP, συμπεριλαμβανομένων των εικαζόμενων μελών του κινήματος Γκιουλέν, τον οποίο η κυβέρνηση κατηγορεί ότι προκάλεσε την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου 2016.
Η διαρκής οικονομική κρίση στη χώρα δημιουργεί βαθύτερες διαιρέσεις (εκτός της απόφασης της κυβέρνησης να εγκαταλείψει την ειρηνευτική διαδικασία με το PKK υπέρ μιας στρατιωτικής λύσης στο κουρδικό ζήτημα), που σημαίνει τον παράγοντα που ώθησε το AKP στη νίκη σε αμέτρητες εκλογές - την ικανότητά του να διαχειρίζεται την οικονομία - χάνει τη λάμψη του. Κατά συνέπεια τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα συνεχίσουν να αμφισβητού το AKP σε ζητήματα νομιμότητας, πατώντας παράλληλα πάνω στην οικονομική αβεβαιότητα που μαστίζει τους Τούρκους. Αυτό μάλλον δε θα είναι αρκετό για να στερήσουν τη νίκη από το κυβερνών κόμμα κόμμα, αλλά ίσως οι προσπάθειές τους να δημιουργήσουν σοβαρές ρωγμές στην εικόνα της παντοδυναμίας του.
https://tvxs.gr/
Σχόλια