Κερδίζοντας την παρτίδα στον «Τιτανικό»
Η κρίση αποδείχτηκε ότι ήταν ο Μινώταυρος των πολιτικών κομμάτων.
Επομένως δεν είναι έκπληξη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε με αυτή τη διαφορά, αν
και δεν την ανέμενε. Εντούτοις σ’ αυτές τις εκλογές το πολιτικό σύστημα
φαίνεται ότι εν μέρει σταθεροποιήθηκε στα δύο μεγάλα κόμματα. Η
«στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ», δηλαδή η μείωσή του σε μονοψήφια ποσοστά
ώστε να μην μπορέσει να παίξει πλέον τον οποιοδήποτε ρόλο, δεν
επιτεύχθηκε.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δέχτηκε έως τώρα ένα μεγάλο επικοινωνιακό μπούλινγκ, με επαγγελματισμό ψυχολογικού πολέμου από τους αντιπάλους του οι οποίοι είχαν την υπεροπλία (δημοκοπία για το Μακεδονικό, τυμβωρυχία στο Μάτι). Αλλά δεν είναι αυτό το κύριο ζήτημα.
Η Αριστερά δεν ανέπτυξε ένα πειστικό όραμα για την επόμενη μέρα. Η πολιτική ανακούφισης των λαϊκών στρωμάτων ήταν σημαντική, αλλά χρειάζεται μια προοπτική που να συναρτάται με τα μεγάλα προβλήματα που οδήγησαν στην κρίση και δεν έχουν βρει ακόμη ικανοποιητική απάντηση: την παραγωγική καθίζηση της χώρας και την πληθυσμιακή συρρίκνωση. Και σ’ αυτά τα ζητήματα υπάρχουν διακριτές λύσεις: Συνέχιση λιτότητας και περιορισμού του κοινωνικού κράτους ή όχι; Και ποια θα είναι αυτή η εναλλακτική προοπτική;
Ο ΣΥΡΙΖΑ έως τώρα, και στο πλαίσιο της κρίσης, έδωσε έμφαση στα πιο ευάλωτα στρώματα. Μια πολιτική όμως δημοκρατικής διακυβέρνησης που βασίζεται σε μια ευρεία δημοκρατική συμμαχία πρέπει να περιλαμβάνει και τα μεσαία στρώματα. Οχι με εκκλήσεις, αλλά με μια πολιτική μακροπρόθεσμης και ρηξικέλευθης προοπτικής.
Το ΚΙΝ.ΑΛΛ. βάστηξε τις δυνάμεις του, αν και μειωμένες σε σχέση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές. Εντούτοις ακόμη και το γεγονός αυτό δείχνει ότι είναι ένα κόμμα υποκατάστατο χωρίς δικό του πολιτικό και ιστορικό στίγμα. Το ψήφισαν άνθρωποι με αντιΣΥΡΙΖΑ πνεύμα που δεν ήθελαν να ψηφίσουν Δεξιά, και άνθρωποι που ήθελαν να στείλουν μήνυμα διαμαρτυρίας στον ΣΥΡΙΖΑ.
Η αποτυχία του βασικού τους στόχου, που ήταν η «στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ», θα πρέπει να τους βάλει σε σκέψη αν θα συμπαραταχτούν στην προοπτική της δημοκρατικής διακυβέρνησης ή θα γίνουν ανεπιθύμητοι ακόλουθοι της Ν.Δ.
Τέλος, για την Αριστερά είναι δύσκολοι καιροί, με την έννοια ότι η πολιτισμική ηγεμονία, οι αξίες που κυριαρχούν, το νέο πεδίο κοινωνικής δικτύωσης που αλλάζει τον δημόσιο χώρο, η συνάρτηση του πολιτικού με το κοινωνικό πηγαίνουν προς συντηρητικές λογικές και νοοτροπίες.
Εντούτοις, η Ευρώπη, παρά τις διαρροές προς την Ακραία Δεξιά, κρατήθηκε σε μια πολιτική πολυμορφία και το απέδειξε τόσο η άνοδος των Οικολόγων, όσο και η ήττα και πτώση της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα.
Τα πράγματα όμως είναι εξαιρετικά ρευστά. Οι ευρωεκλογές δεν έδωσαν μια λύση στην ευρωπαϊκή κρίση, και ούτε θα μπορούσαν να δώσουν. Εκείνο πάντως που χρειάζεται είναι να μπορεί κανείς να δει μακριά, να δει το μεγάλο πεδίο και τα ουσιώδη ζητήματα.
Γιατί με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα η Ευρώπη, και μέσα στην Ευρώπη η Ελλάδα, είναι σαν να θριαμβολογεί κανείς που κέρδισε την παρτίδα στα χαρτιά στη χαρτοπαιχτική λέσχη του «Τιτανικού».
Ο Αντώνης Λιάκος είναι ιστορικός ΕΚΠΑ
Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών
Ο ΣΥΡΙΖΑ δέχτηκε έως τώρα ένα μεγάλο επικοινωνιακό μπούλινγκ, με επαγγελματισμό ψυχολογικού πολέμου από τους αντιπάλους του οι οποίοι είχαν την υπεροπλία (δημοκοπία για το Μακεδονικό, τυμβωρυχία στο Μάτι). Αλλά δεν είναι αυτό το κύριο ζήτημα.
Η Αριστερά δεν ανέπτυξε ένα πειστικό όραμα για την επόμενη μέρα. Η πολιτική ανακούφισης των λαϊκών στρωμάτων ήταν σημαντική, αλλά χρειάζεται μια προοπτική που να συναρτάται με τα μεγάλα προβλήματα που οδήγησαν στην κρίση και δεν έχουν βρει ακόμη ικανοποιητική απάντηση: την παραγωγική καθίζηση της χώρας και την πληθυσμιακή συρρίκνωση. Και σ’ αυτά τα ζητήματα υπάρχουν διακριτές λύσεις: Συνέχιση λιτότητας και περιορισμού του κοινωνικού κράτους ή όχι; Και ποια θα είναι αυτή η εναλλακτική προοπτική;
Ο ΣΥΡΙΖΑ έως τώρα, και στο πλαίσιο της κρίσης, έδωσε έμφαση στα πιο ευάλωτα στρώματα. Μια πολιτική όμως δημοκρατικής διακυβέρνησης που βασίζεται σε μια ευρεία δημοκρατική συμμαχία πρέπει να περιλαμβάνει και τα μεσαία στρώματα. Οχι με εκκλήσεις, αλλά με μια πολιτική μακροπρόθεσμης και ρηξικέλευθης προοπτικής.
Το ΚΙΝ.ΑΛΛ. βάστηξε τις δυνάμεις του, αν και μειωμένες σε σχέση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές. Εντούτοις ακόμη και το γεγονός αυτό δείχνει ότι είναι ένα κόμμα υποκατάστατο χωρίς δικό του πολιτικό και ιστορικό στίγμα. Το ψήφισαν άνθρωποι με αντιΣΥΡΙΖΑ πνεύμα που δεν ήθελαν να ψηφίσουν Δεξιά, και άνθρωποι που ήθελαν να στείλουν μήνυμα διαμαρτυρίας στον ΣΥΡΙΖΑ.
Η αποτυχία του βασικού τους στόχου, που ήταν η «στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ», θα πρέπει να τους βάλει σε σκέψη αν θα συμπαραταχτούν στην προοπτική της δημοκρατικής διακυβέρνησης ή θα γίνουν ανεπιθύμητοι ακόλουθοι της Ν.Δ.
Τέλος, για την Αριστερά είναι δύσκολοι καιροί, με την έννοια ότι η πολιτισμική ηγεμονία, οι αξίες που κυριαρχούν, το νέο πεδίο κοινωνικής δικτύωσης που αλλάζει τον δημόσιο χώρο, η συνάρτηση του πολιτικού με το κοινωνικό πηγαίνουν προς συντηρητικές λογικές και νοοτροπίες.
Εντούτοις, η Ευρώπη, παρά τις διαρροές προς την Ακραία Δεξιά, κρατήθηκε σε μια πολιτική πολυμορφία και το απέδειξε τόσο η άνοδος των Οικολόγων, όσο και η ήττα και πτώση της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα.
Τα πράγματα όμως είναι εξαιρετικά ρευστά. Οι ευρωεκλογές δεν έδωσαν μια λύση στην ευρωπαϊκή κρίση, και ούτε θα μπορούσαν να δώσουν. Εκείνο πάντως που χρειάζεται είναι να μπορεί κανείς να δει μακριά, να δει το μεγάλο πεδίο και τα ουσιώδη ζητήματα.
Γιατί με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα η Ευρώπη, και μέσα στην Ευρώπη η Ελλάδα, είναι σαν να θριαμβολογεί κανείς που κέρδισε την παρτίδα στα χαρτιά στη χαρτοπαιχτική λέσχη του «Τιτανικού».
Ο Αντώνης Λιάκος είναι ιστορικός ΕΚΠΑ
Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών
Σχόλια