Η πανδημία της ανεργίας

του Γιώργου Ε. Γιακουμίδη

Στίς δύσκολες μέρες που ζούμε, η προστασία της υγείας των πολιτών αποτελεί την πρώτη και κύρια επιλογή. Οι αριθμοί των καθημερινών θανάτων στην Ιταλία, στην Ισπανία και στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε., σε καιρό ειρήνης, δεν έχουν προηγούμενο,. Δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων χάνουν τη ζωή τους μ’ ένα ανατριχιαστικά σκληρό τρόπο: την ασφυξία. Η παντελής αδυναμία του ανθρώπινου οργανισμού να προσλάβει οξυγόνο αποτελεί την τελευταία και μοιραία εκδήλωση της επίθεσης του κορονοϊού. Ο αμείλικτα περιορισμένος χρόνος αντίδρασης και προετοιμασίας, που χρειαζόμαστε για να αντιμετωπιστεί η συμφορά, για να σωθούν οι πολύτιμες ζωές των συμπολιτών μας, αλλά και οι δικές μας ζωές, δεν επαρκεί. Γι αυτό μας κλείσαν στα σπίτια μας. Γι’ αυτό μας ζητούν να μη ερχόμαστε σε επαφή με την καθημερινή μας ρουτίνα. Επειδή δεν υπάρχει άλλος τρόπος, ώστε να περιοριστεί η μετάδοση του Covid-19 και οι τρομερές του συνέπειες. 

Έτσι έχει παραλύσει η παγκόσμια κοινωνία των ανθρώπων. Οι φρικτές εικόνες των άδειων μεγαλουπόλεων του κόσμου των εκατομμυρίων κατοίκων, θα στοιχειώνουν την ανθρωπότητα εφεξής. Και το χειρότερο: σήμερα, κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει την διάρκεια της πανδημίας ούτε μπορεί να συνυπολογίσει τις οικονομικές συνέπειες. Η παγκόσμια οικονομία καταρρέει εδώ και τρείς μήνες και οι επόμενοι μήνες προβλέπονται δυσκολότεροι. Η παγκοσμιοποίηση κατέστησε τις οικονομίες και τα κράτη συγκοινωνούντα δοχεία. Που σημαίνει ότι τα προβλήματα που ενσκήπτουν π.χ. στην Κίνα, μεταβιβάζονται αυτόματα στις οικονομίες της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών, στης Ρωσίας και της Ιαπωνίας και αντίστροφα. Κι όλα μαζί επηρεάζουν ταυτόχρονα και δυσμενέστερα τις οικονομίες των μικρομεσαίων κρατών, όπως της πατρίδας μας.

Κι αν η παγκοσμιοποίηση διευκόλυνε το εμπόριο και τις μετακινήσεις, μείωσε τις κρατικές παρεμβάσεις και γιγάντωσε τις λεγόμενες αγορές και τη διακίνηση του χρήματος, δεν κατάφερε να φέρει τα κράτη και τα έθνη πιο κοντά. Είναι ο covid -19 που κατάφερε να φέρει την ανθρωπότητα πιο κοντά. Δηλαδή μας έκλεισε όλους μαζί στα σπίτια μας είτε είμαστε κάτοικοι της Νέας Υόρκης είτε του Βερολίνου, είτε της Σεούλ είτε της Λάρισας. Μέσα από τα σπίτια μας καταφέραμε να αντιλαμβανόμαστε πως όλοι τα ίδια τραβάμε, για τους ίδιους λόγους και την ίδια αιτία…

Η κοινή αυτή ιδιότυπη κατάσταση δημιούργησε, σχεδόν απροσδόκητα, τα ίδια βασικά κοινωνικά αιτήματα: ενίσχυση των εθνικών συστημάτων υγείας και κατ’ επέκταση ενίσχυση του πολύπλευρου κοινωνικού ρόλου του κράτους και ανακατανομή του εθνικού πλούτου! Επειδή οι οικονομικές συνέπειες της κάμψης του άξονα παραγωγή - ζήτηση, των ελεύθερων μετακινήσεων και των ψυχολογικών συνεπειών τους αποτελούν ήδη μια επερχόμενη, πολυπρόσωπη (κι όχι μόνο οικονομική) παγκόσμια καταστροφή! Κι αυτό δεν είναι ούτε σχήμα λόγου ούτε υπερβολή!

Το αποδεικνύει η προϊούσα περιχαράκωση των κυβερνήσεων των μεγάλων κρατών (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Γερμανία, Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία κλπ) στο δόγμα του πανικού: ο σώζων εαυτόν σωθήτω! Ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης της ΕΕ, ο Μάριο Ντράγκι, που είναι ο εμβληματικός εκπρόσωπος του παγκόσμιου κεφαλαίου, διατύπωσε την ουσία των αναγκαστικών επιλογών των γιγαντιαίων οικονομιών του πλανήτη: “πρώτα πρέπει να προστατέψουμε τους ανθρώπους από το να μη χάνουν τη δουλειά τους. Αν δεν το καταφέρουμε, θα βγούμε από αυτή την κρίση με μόνιμα χαμηλότερη απασχόληση και παραγωγική ικανότητα”. Κι έτσι άνοιξαν και ανοίγουν οι κρατικές κάνουλες των δισεκατομμυρίων δολλαρίων και ευρώ για να στηριχθούν, όχι μόνο πλέον οι τράπεζες και οι μεγάλες επιχειρήσεις (όπως συνήθως συνέβαινε στις πρόσφατες και παλαιότερες κρίσεις) αλλά οι εργαζόμενοι σε όλες πλέον τις κοινωνικές διαστρωματώσεις και τάξεις.

Ρίχνοντας μια ματιά στις ειδήσεις και στα αμέτρητα κείμενα που δημοσιεύονται στο διαδίκτυο, γίνεται πολύ εύκολο να διαπιστωθεί, πως αντιμετωπίζουν οι μεγάλες και πλούσιες οικονομικά χώρες την κατάσταση. Τι συμβαίνει όμως στη χώρα μας; Τι συμβαίνει στη χωλαίνουσα πατρίδα της μόνιμης κρίσης; και το κυριότερο: ποιό είναι το μέλλον του μέσου έλληνα, όταν με το καλό τελειώσει η περιπέτεια της πανδημίας;

Παραθέτω επιγραμματικά τα αναμφίβολα γεγονότα και μέτρα:

• Ο πρωθυπουργός δηλώνει πως ο αγώνας του είναι να κρατήσει την Ελλάδα δυνατή. Επί λέξει είπε: “Μπροστά στο να χάσω ανθρώπους που μπορώ να σώσω, δεν με ενδιαφέρουν τα εκατομμύρια, αυτά θα τα ξαναφτιάξουμε”.
• Στην αρχή της πανδημίας, ο κεντρικός τραπεζίτης εκτίμησε ότι η φετινή ανάπτυξη θα είναι μηδενική!
• Στη συνέχεια ο υπουργός οικονομικών έκανε άλλη εκτίμηση και κατέβασε την ανάπτυξη της χώρας στο -1%.
• Μετά ακολούθησε η αμερικανική τράπεζα Morgan Stanley που εκτίμησε το χειρότερο: η ελληνική οικονομία θα κάνει βουτιά στο -5%!
• Με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου η κυβέρνηση ανακοίνωσε την επίταξη των ιδιωτικών ΜΕΘ, με αύξηση της ημερήσιας αποζημίωσής τους κατά 100%. Από 800 ευρώ στα 1600!
• Ακολούθησε ο υπουργός Εργασίας που ανακοίνωσε ότι οι εργοδότες έχουν το ελεύθερο να περιορίσουν τις αμοιβές κατά 50% και να απολύσουν όσους “περισσεύουν”.
• Η κυβέρνηση ανακοίνωσε επιδόματα 800, 600 και 400 ευρώ, ως αντίδωρο αποζημίωσης για αυτούς που πλήττονται εξ αιτίας των συνεπειών της πανδημίας. 
• Τέλος ανέστειλλε την πληρωμή δόσεων προς εφορία, τράπεζες και ταμεία, για τον χρόνο που παραμένουμε σε καραντίνα στα σπίτια μας. 

Η κατάσταση γίνεται πιο σοβαρή, όταν στα προβλήματα της πανδημίας του κορονοϊού προστίθεται και η πανδημία της ανεργίας. Κι αυτό συμβαίνει την ίδια στιγμή που το αίτημα για ενίσχυση του κοινωνικού κράτους γιγαντώνεται, μολονότι δεν έχουν ακόμα υπολογιστεί κι ούτε έχουν προστεθεί τα στοιχεία των επόμενων μηνών. Επί πλέον κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την διάρκεια της πανδημίας ούτε να συνυπολογίσει τις οικονομικές συνέπειες στα κρατικά έσοδα. Ένα προϊωνίζεται βέβαιο: η λεγόμενη “βαρειά βιομηχανία” της εθνικής μας οικονομίας, ο τουρισμός (που η σεζόν του αρχίζει σύντομα, δηλαδή μετά το Πάσχα) αναμένεται να νεκρώσει. Περίπου 400.000 συμπολίτες μας εργάζονται και απασχολούνται στον σημαντικότερο κλάδο, που συνεισφέρει το μεγαλύτερο ποσοστό στο Ακαθάριστο Εθνικό προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας μας. Κοντά σ’ αυτούς θα ζημιώσουν κι αμέτρητα επαγγέλματα, υπηρεσίες και δραστηριότητες που συσχετίζονται και αναπτύσσονται μαζί με τον τουρισμό. Η πανδημία της ανεργίας ξεκίνησε και ίσως εξελιχθεί σαν η μεγαλύτερη πληγή του Φαραώ, για την ελληνική κοινωνία, μέσα σε λίγους μήνες. Εξ άλλου ο παγκόσμιος φόβος που θα περιορίσει δραματικά την κατανάλωση, άρα και τη ζήτηση αναμένεται να επιδεινώσει την σημερινή κατάσταση. Όσο μπορεί να διαρκέσει η σημερινή κρίση αλλά και κακή κοινωνική κι εργασιακή ψυχολογία, θα πλήξει τόσο τις μεγάλες, μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις όσο και τις τράπεζες αλλά και τις ελληνικές εξαγωγές.

Την πιο καλή λύση, την έχει ήδη προτείνει ο Μάριο Ντράγκι. Καθίσταται, λοιπόν, αυτονόητο και καθοριστικό καθήκον της κυβέρνησης η προστασία της εργασίας. Η διαφαινόμενη κατάρρευση της εργασίας απειλεί ήδη το ασφαλιστικό σύστημα και την ομαλή καταβολή των συντάξεων. Η μεγαλύτερη δε απειλή διαφαίνεται όταν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά κληθούν από τον Ιούλιο και Σεπτέμβριο να πληρώσουν μαζεμένες δόσεις προς την εφορία, προς τις τράπεζες, προς τα Ταμεία συν τις τρέχουσες. Από ποιά όμως εισοδήματα;

Στα παραπάνω προσθέστε τα ενδεχόμενα προβλήματα επάρκειας της αγοράς σε φάρμακα, τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, για να σχηματιστεί το ζοφερό ανάγλυγο της ζωής στην κόλαση που διαγράφεται.

Άραγε ο Μητσοτάκης θα επιτραπεί από το ιεροφαντείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των δανειστών (που κατέχουν τα κλειδιά του θησαυροφυλακίου μας) να κάνει ότι χρειάζεται το ελληνικό κράτος;

Θα δούμε…

28 Μαρτίου 2020

Γιώργος Ε. Γιακουμίδης

Υ.Γ. Λίγες ώρες μετά από τη σύνταξη του παρόντος ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Ντακ Τράμπ υπέγραψε νόμο (με ομοφωνία Ρεπομπλικάνων και Δημοκρατικών) για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού στην αμερικανική οικονομία. Έτσι ρίχνει στην αγορά το πρωτοφανές ποσό των 2,2 τρισεκατομμυρίων δολλαρίων, ποσό που είναι το μεγαλύτερο πακέτο στήριξης στην ιστορία των ΗΠΑ! 

Ο νόμος προβλέπει: 

• Επιταγές 1200 δολαρίων προς τους εργαζόμενους που έχασαν τη δουλειά τους
• Αύξηση των δαπανών για το σύστημα υγείας
• Επιχορηγήσεις και δάνεια στις επιχειρήσεις για να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας
• Αύξηση του επιδόματος ανεργίας